O εκτυπωτής χρειάζεται μελάνι

Του Ηλία Καραβόλια 12/6

Φαίνεται ότι πάλι αρκετοί έχασαν στην προθεσμιακή αγορά του Φόβου ( εμείς ποντάρουμε καιρό τώρα αντίθετα ) και ότι για ακόμη μια φορά όχι απλώς θα πάρουμε τα δανεικά (5η δόση) αλλά θα ξαναδανειστούμε ένα νέο μεγάλο ποσό από τον μηχανισμό στήριξης. Αλλά ας το προσπεράσουμε και ας ασχοληθούμε με την είδηση που περνάει στα ψιλά πολλών ελληνικών κυριακάτικων εφημερίδων και όμως είναι η πλέον σημαντική για το μέλλον του ευρώ και της Ε.Ε : η Κομισιόν ανακοίνωσε δια του επιτρόπου της Ολι Ρεν, στην επιτροπή Οικονομικών του Ευρωκοινοβουλίου ότι ΄΄…αρχίζει την ‘τεχνική’ προετοιμασία έκδοσης ευρωομολόγου σε ορατό ορίζοντα…΄΄ (εκείνη την ωρα οι κάμερες έδειχναν τον Γιούνκερ να κουνάει… θετικά το κεφάλι του)

Αυτή είναι η πρώτη σοβαρή είδηση της εβδομάδας, που μάλλον θα γράψει ιστορία σύντομα, παρέα με το νέο πακέτο στήριξης για την Ελλάδα που φαίενται ότι θα αφομοιώσει μεσω του ΕFSF τα υφιστάμενα διακρατικά δάνεια του Μνημονίου (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία) αφού πρώτα φυσικά …εξασφαλιστεί για τις κοινωνίες της Ε.Ε ένα νέο Μνημόνιο μέχρι το 2015.

Η δεύτερη είδηση όμως κατά την προσωπική μου γνώμη, είναι το πρωτοσέλιδο αφιέρωμα του περιοδικού Time ( κυκλοφορεί στο εξωτερικό ήδη το τεύχος 20/6) στους μύθους που αφορούν την αμερικανική οικονομία για το προσεχές μέλλον (‘What recovery? The 5 myths about the US economy’, by Rana Foroohar )

O μεγάλος αυτός εκτυπωτής χρήματος, ο αιμοδότης στην ουσία (με ομάδα αίματος ‘το πράσινο νόμισμα’) όχι μόνο της αμερικανικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας , φαίνεται σχεδόν τρία χρόνια μετά την χρηματοπιστωτικη κρίση που τον έφερε στα όρια του, να θέλει… άμεση επιδιόρθωση. Και η αρθρογράφος, δεν αναφέρεται καθόλου στην υπερχρέωση στους ισολογισμούς των πολιτειών και στον εκτός ορίων ομοσπονδιακό συνολικό εξωτερικό χρέος, αλλά σε εγγενείς δομικές ανισορροπίες που πραγματικά υποδεικνύουν σοβαρούς κινδύνους .

Μύθος πρώτος που βαραίνει το ασθενές δολλάριο, ότι η καθίζηση της οικονομίας σε υφεσιακό στάδιο απαχόλησης,είναι προσωρινή και σχεδόν αναστρέψιμη .To αξιόπιστο McKinsey Global Institute εκτιμά ότι θα χρειαστούν 5 χρόνια από τον Οκτώβριο του 2008, σε σύγκριση με το συνηθισμένο κύκλο των 15-30 μηνών ιστορικά ,ώστε να επιστρέψει ο ρυθμός απασχόλησης στα πρό της κρίσης(κατάρρευση Lehman Brothers ) επίπεδα.Δηλαδή για περίπου 35 μήνες ακόμα η ανεργία θα καλπάζει .Ηδη τα τελευταία δεδομένα για τους δείκτες απασχόλησης ενόχλησαν τον Λευκό Οίκο και τώρα χρειάζεται μια εξωπραγματική τόνωση της απασχόλησης( 187,000 νεες θεσεις εργασίας τον μήνα ) ώστε να περιοριστεί στο 5% η ανεργία το 2020( με βαση τους μακροχρόνιους στόχους της Fed)

Δεύτερος μύθος, αρκετά ισχυρός είναι ότι το ΑΕΠ φαίνεται να προσγειώνεται σε επίπεδα κατω του 2,5 % ετησίως, οπότε τα συνήθη νούμερα ανω του 3% αποχαιρετούν τις ΗΠΑ και όπως λέει η δημοσιογράφος ΄΄Welcome to the 2% economy ΄΄.Τα πακέτα σταθεροποίησης ,όσα ομόλογα και να αγοράσει η Fed, δεν μπορούν να τονώσουν μακροχρόνια την πραγματική οικονομία, αν και απέδωσαν ήδη σε επίπεδο κεφαλαιακής επένδυσης από το Κράτος ( βλ Bloomberg Business week, Back of the Envelope Accounting for the Bailout,April 7,2011) όσο η πλειοψηφία από τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες που έχασαν και σπίτι και δουλειά, δεν έχουν πρόσβαση σε σταθερά εισοδήματα.
Και εδώ εμφανίζεται ο τρίτος μύθος, που χρόνια τώρα έλεγε ότι ο μέσος Αμερικανός ήταν ευέλικτος στις μετακινήσεις του εντός ΗΠΑ με 1 στους 5 κάθε χρόνο να αλλάζει τόπο εργασίας . Όμως, το 2009 έρευνες από 6 διαφορετικά πανεπιστήμια δείχνουν ότι 1 στους 10 πλέον έχει πρόθεση μετακίνησης ( από 21 % το 1980 , το νούμερο έφθασε στο 12 % το 2010) Οι λόγοι πολλοί αλλά κυρίως ότι η εγκατάσταση πλέον σε έναν τόπο συνοδεύεται από περισσότερα μακροχρόνια όνειρα και σχέδια ,λογω της ευφορίας των τελευταίων 15-20 ετών, που δυστυχώς για πολλούς μένουν τώρα…σχέδια.

Και πάμε στους δυο τελευταίους, αλληλένδετους και πλέον σημαντικούς μύθους. Ο ένας λέει ότι ο ιδιωτικός τομέας θα τα διορθώσει σχεδόν όλα και ο άλλος ότι οι επιχειρησεις αποτελούν τον πυλώνα της ανάκαμψης. Η θεμελιώδης αποσυσχέτιση της περιουσίας των αμερικανικών επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτές, μιλάει από μόνη της: ο νομπελίστας Μ.Spence δημοσίευσε πρόσφατα μελέτη που δείχνει ότι οι αμερικανικές εταιρείες από το 1990 μέχρι το 2009, περίοδο εξαιρετικής παγκοσμιοποίησης δραστηριοτήτων, μεταφέροντας πλούτο και θέσεις εργασίας στο εξωτερικό, συνέβαλλαν τα μέγιστα ώστε να συσσωρευτεί δυναμική ανεργίας και να εκτιναχθεί από το 2007 ( 4,5% ) μεχρι το 2011 ( 9,1% ). Την ίδια περίοδο τα κέρδη του ιδιωτικού τομέα από 1 τρις δολλάρια εκτινάχθηκαν στο 1,7 τρίς, τα οποία σήμερα λιμνάζουν στους ισολογισμούς των πολυεθνικώς δρώντων αμερικανικών κολοσσών . Όμως ,και εδώ χρειάζεται να σταθούμε, δεν είναι ο μόνος λόγος τo outsourcing και η παγκοσμιοποίηση: κυρίως μέσα στις ΗΠΑ, τα τμήματα R&D δεν επενδύουν σε νέο ανθρώπινο δυναμικό αλλά σε νέο μηχανικό και λογισμικό είδος παραγωγής….

Ας δούμε και το τελευταίο στοιχείο ανησυχίας : από το 1980 μέχρι το 2008, έχουμε σταδιακή πτώση (23 %) στον αριθμό των νέων επιχειρήσεων ανα 1.000 άτομα. Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά ( Dept. of Commerce/ Kauffman Foundation ) και δείχνουν ότι ο τομέας της χρηματοπιστωτικής οικονομίας απορρόφησε τόσο πολύ ταλέντο τα τελευταία 30 χρόνια,το ίδιο και η Silicon Walley, που μαζί με την Wall Street φαίνεται να είναι οι αφανείς αιτίες για να ξεθωριάσει το παλιό αμερικανό όνειρο του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία, το οποίο μετατράπηκε σε όνειρο αυτοδημιούργητου… broker ή εφευρέτη λογισμικού, δηλαδή εισοδηματία που δεν χρειάζεται να προσλαμβάνει ανθρώπους και να φεύγει από τον υπολογιστή του…


Επειδή εμείς σαν Έλληνες και σαν Ευρωπαίοι ζούμε την θηλειά των κρατικών χρεών και των ελλειμμάτων ( ενώ στις ΗΠΑ, που δεν έχουν… κανόνες Μααστριχτ, απλά χαλαρώνουν το σχοινί, δηλαδή μεταθέτουν προς τα πάνω και για το μέλλον το όριο του χρέους (!) ), δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε ανάλογα προβλήματα από αντίστοιχα δεδομένα ανισορροπίας στην πραγματική οικονομία. Καλό είναι ,ειδικά σε πανευρωπαικό επίπεδο, κάποτε να τα μετρήσουμε ώστε να μην ζούμε με τους δικούς μας επικίνδυνους μύθους, ειδικα τώρα που και εμείς αγοράσαμε τον δικό μας εκτυπωτή χρήματος ( EFSF και συντομα ΕSF ) ώστε να μην ξεμείνουμε στο μέλλον από μελάνι…

Που θα φθάσει το Πλήθος;

Στο προηγούμενο σημείωμα ('' Απο που έρχεται το Πλήθος;''6/6/2011 www.moneygate.gr ) δοκιμασα να περιγράψω συνοπτικά την αφετηριακή βάση-κατα την γνώμη μου- αυτής της αυθόρμητης, ακηδεμόνευτης συκέντρωσης κάθε βράδυ απο χιλιάδες ανθρώπους στη κεντρική πλατεία της χώρας( και οχι μόνο εκεί).Το ονομάσα Πλήθος διότι αποτελεί ένωση ατόμων χωρίς κεντρικό καθοδηγητικό όργανο αλλά με δικτυακή, οριζοντια συννενόηση και επικοινώνία.Το έρωτημα μου είναι πού θα φθάσει ή πιο συγκεκριμένα πού πηγαίνει το Πλήθος.Υπάρχει άραγε συγκεκριμένη πορεία/στόχευση/ζητούμενο; Ιχνηλατείται μήπως μια διαδρομή που έχει τέλος ή σκοπό;
Πολλοί βιάζονται να πουν οτι δεν υπάρχει κεντρικό ζητούμενο απο την αγανάκτηση και διαμαρτυρία μιας ετερόκλητης μάζας πολλών και διαφορετικών ατόμων που απλά...θίγονται τα στενά ατομικά/προσωπικά τους συμφέροντα. Η απορία μου είναι η εξής : αν θίγονται τα προσωπικά συμφέροντα εκατο και πλέον χιλιάδων ανθρώπων (βολεμένων και τεμπέληδων κατα πολλούς(!)) μήπως υπάρχει και θίγεται Κοινό Συμφέρον; Μηπως οι μοναδικότητες των χαρακτήρων και τα προσωπικά πιστεύω όλων αυτών που διαμαρτυρονται μοιάζουν ή συγκλίνουν σε κοινά χαρακτηριστικά;
Στην εξαιρετική κινηματογραφική μεταφορά της πολιτικης καριέρας του Ρ.Νιξον(με πρωταγωνιστή τον Α.Χοπκινς) ένας συμβουλος του προέδρου Νίξον(τον υποδύεται ο Ν.Σαδερλαντ) λέει σε μια στιγμή: ''Δυστυχώς για την δημοκρατία, δεν χρειάζεται να πεισθούν πολύ για τις αποφάσεις μας...''Η φράση αποτυπώνει εξαιρετικά την σημερινή παγκόσμια δημοκρατική ...version των κοινωνιών. Και αυτό ακριβώς είναι το κεντρικό -βουβό και υπόρρητο -μήνυμα των συγκεντρώσεων: το δημοκρατικό έλλειμμα! Εστω και ασυνείδητα ή παρορμητικά,όσοι διαμαρτύρονται και γίνονται μάζα και σύνολο,θέλουν να ακουστούν,να συμμετέχουν. Έχουν κατανοήσει οτι ακόμα και αν ψηφισαν αυτούς που...φασκελώνουν, ακόμη και αν πείσθηκαν απο τον Ένα ή το Κόμμα, όσες αποφάσεις παίρνονται για τις επόμενες γενιές,δεν έχουν πλειοψηφική έγκριση απο την κοινωνία ! Να συννενοηθούμε για κάτι : όταν ζητάει μια ανόμοια, ετερόκλητη και οχι ίδια καθημερινά μάζα ανθρώπων για το Μνημόνιο,τις περικοπές μισθών και εισοδημάτων, την φοροεπιδρομή , δεν σημαίνει οτι διαφωνούν για τις περικοπές προνομίων, τον περιορισμό του Κρατους και των δαπανων, το κυνηγι της φοροδιαφυγης ! Σκεπαστηκαν ολες οι συντέχνιακές και συνδιακαλιστικές συγκεντρώσεις και απεργίες, όλες οι κομματικές και ακτιβιστικές εκδηλώσεις, και ο κόσμος στις πλατείες απεργεί σαν...πολίτης !
Ας δουμε ομως για λίγο την αρχιτεκτονική του Πλήθους,πριν σκιαγραφήσουμε την πιθανη τροχιά του. Σίγουρα εντός του υπαρχουν οι θιασωτες του ωχαδελφισμού, υπάρχουν οι νεοι και οι εφηβοι που δεν έχει πηξει το μυαλό τους και απλά διαμαρτυρωνται μηχανικά και μιμητικά, υπάρχουν οι βολεμένοι που θα χασουν τα προνόμια του υπουλου κέρδους χωρίς μόχθο. Υπάρχουν πιθανως και παρα πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι που φοβούνται μην χασουν την δουλειά τους ,την οποια απόκτησαν αναξιοκρατικά. Στις διαμαρτυρίες αυτες μαζί με οσους εχουν δικιο στοιβαζονται και αυτοί που εχουν αδικο και εκτονωνονται απο την ανασφαλεια του βολέματος τους. Ομως -ας μην γελιόμαστε- η μεγάλη μαζα είναι νεοι ανθρωποι που σπουδασαν και σημερα είναι άνεργοι ή χαμηλού μισθού απασχολούμενοι, μικροεπιχειρηματίες και ελέυθεροι επαγγελματίες που εντός της ανθρωποβόρας πόλης διανύουν χιλιόμετρα για να πουλήσουν υπηρεσίες και βλέπουν να μην υπάρχει ρευστότητα στην αγορα ωστε να πληρωθούν .Υπάρχουν πολλοί που θελουν να μεινουν στον τόπο τους,στην οικογενεια και τους φιλους τους, αλλα αναγκαστικά στελνουν βιογραφικά στο εξωτερικό ( στην Βουλγαρια και στην Τουρκία...)

Και αν εντός του Πληθους υπάρχουν και αυτοί που σπουδασαν Οικονομία ,σιγουρα ξερουν οτι χωρίς να τιθασευσεις τα αρνητικά δημοσιονομικά μεγεθη,δεν θα βελτιωθεί η ατομική κατασταση των πολιτών,ξερουν οτι η ... κατσαρόλα δεν θα γεμισει αν φυγει το Μνημόνιο ,ούτε τα εισοδηματα θα ανεβουν αν δεν περικοπεί το σπάταλο κράτος και αν δεν παραχθουν πλεονασματα αντι ελλειμματα που θρεφουν τον μονιμο καρκινο μας, το χρεος. Υποθετω ομως οτι υπάρχουν και αυτοί που σπουδαζοντας Οικονομία, εμαθαν οτι δεν εχουν νοημα οι θυσιες στα πλαισια ασκησης οικονομικης πολιτικης δεν τιθεται εξ αρχης ως προυποθεση δημοσιονομικής εξυγιανσης, το ανεκτο χρονικο και ψυχικο περιθωριο, το Οριο της κοινωνιας, ωστε να μην ισχυει το σοφο ρητο ''οταν ευημερουν οι αριθμοι,δυστυχουν οι ανθρωποι''( ΣΗΜ :οσοι δεν καταλαβαινουν οτι οι θυσιες δεν πιανουν τοπο, πασχουν απο μυωπία μακρο/κής αντίληψης ,δεν έχουν καν καταλάβει τους διαφορετικούς οικονομικούς μηχανισμούς της τωρινης παγκοσμια σχεδον υφεσης,δεν κατανοούν οτι άλλο πραγμα οι αναγκαίες παρεμβασεις και αλλο η σταδιακή αφαιμαξη των υγιων κυταρων της αγοράς και της κοινωνιας)
Αραγε, αναρωτιεσται πώς γινεται και μιλάει κάποιος που δεν ...διαμαρτυρεται ,για την αρχιτεκτονική του Πλήθους και πως μπορεί και την ιχνογραφεί αφού δεν κατεβαίνει στην Πλατεία και δεν αγανακτεί ! Ε λοιπόν, Πλατεία είναι και...το διαδίκτυο,το γραφείο, η αγορά, ο δρόμος ! Πλήθος είναι όλοι αυτοί που στο σπιτι, στο καφενείο , στην δουλειά τους διαμαρτυρονται και γνωριζουν. Σ αυτές τις πλατείες ειμαστε καθημερινα και βλεπουμε, και ακουμε, και παρατηρουμε.
Ας ελπισουμε οτι θα παραμεινει η μαζικη αυτη διαμαρτυρια ειρηνική ,απροσβλητη απο επιτηδειους συντεχνιακούς και κομματικούς στοχους, περιφρουρημενη απο το αορατο κοινο δεδομενο της νομιμοτητας. Προσωπικα , δεν ξερω αν το ανομοιογενες και ετεροκλητο Πλήθος, ακριβως επειδη δεν εχει πορεία, πυξιδα και στοχο( πολιτική υποσταση το λενε καποιοι αφελώς)θα συναντησει μια μερα το ομοιογενες και συμπαγες φραγμα της βίας. Και τότε είναι που το δικαιο της αγανακτησης θα χαθει απο τον οριζοντα και δυστυχως η ψευδαισθητικη υπεροχή της νομιμα εκλεγμενης αντιπροσωπευσης,θα εμφανισθει ως μεσσιανικη λύση. Κοινώς, το Πλήθος θα εχει σταματησει για ακομη μια φορά στην Ιστορία μπροστά στα τείχη που το ίδιο υψωσε ωστε να μην χωρανε όλοι...

Από που έρχεται το Πλήθος;

Του Ηλία Καραβόλια, 6/6/2011

Άναρωτιόμαστε άραγε αν ο κόσμος που συγκεντρώνεται στις πλατείες δύο διαφορετικών πολιτισμών ( ευρωπαικός-αραβικός ) το πράττει εντελώς... τυχαία; Στην Αθήνα, την Μαδρίτη ,στην Δαμασκό και προηγουμένως στο Κάιρο,υπάρχουν μήπως στοιχεία που να φανερώνουν ένα δομικό χαρακτηριστικό της εποχής μας;

Αυτό το δικτυωμένο σμήνος αγανάκτησης, δεν είναι ούτε λαός, ούτε έθνος : τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά φαίνεται να μην περίμεναν ποτέ οτι ένα ακηδεμόνευτο,ακαθοδήγητο και αυτοοργανωμένο Πλήθος, θα γεννιόταν μέσα απο το Δίκτυο,αυτή την παγκοσμιοποιημένη εκδοχή της συνεύρεσης ιδεών και δράσης.

Ζούμε την εποχή όπου οι κοινωνίες των υπηρεσιών μετέτρεψαν την σχέση της μισθωτής εργασίας με τις συνθήκες επιβίωσης ,σε σχέσεις μόνιμης αναπαραγωγής . Η απόρριψη της Διαμεσολάβησης στο Κοινωνικό και στο Πολιτικό ( κόμματα, θεσμοί, συνδικάτα ) μπορεί να μην οδηγεί στην άμεση κατάργηση των μεσαζόντων ,αλλά σίγουρα εκφράζεται καθημερινά τόσο απο τον εργάτη στο εργοστάσιο, όσο και απο τον δικτυωμενο εργαζόμενο του πνευματικού μόχθου. Οι σύγχρονες μηχανές επιθυμίας και κατανάλωσης , οι νέοι και οι νέες που δεν έζησαν τις παραδοσιακές διαφορές του πολιτικού λόγου στην πλατεία Συντάγματοος( δεν πρόλαβαν να ακουσουν τον Ανδρέα να διεγείρει μάζες το '81 και το '85 με την περίφημη φράση ''Λαέ της Ελλάδας'' ) αντιδρούν σήμερα στη ίδια ακριβώς πλατεία ,για να αποτρέψουν αυτό που τους απειλείται και το καταλαβαίνουν : τον έλεγχο της υποκειμενικότητας και της επιθυμίας.
Ο άνθρωπος που δανείζεται σε χρόνο και χρήμα, για να καταναλώσει ,κάνει αμεσότερη την σχέση μεταξύ εργασίας, σχέσεων και όρων παραγωγής και γίνεται συνολικά εξαρτημένος, που όμως βλέπει, αυταπατώμενος, τον εαυτό του ως πιο... ελεύθερο από ποτέ ! Στις πλατείες τις Β.Αφρικής και της Μ.Ανατολής , οι δικτατορίες υπήρχαν 30 και 40 χρόνια ,όμως μόνο σήμερα , με την δικτύωση στο Ιντερνετ, με το Αλ Τζαζίρα και με τις εικόνες απο τον δυτικό κόσμο τα τελευταία χρόνια, η Επιθυμία πετάχτηκε έξω απο το σώμα και την ψυχή του μουσουλμάνου, του χριστιανού, του άραβα ( σώμα και ψυχή , έχουν και αυτοί, άσχετα απο φυλή, χρώμα, θρησκεία )
Μια νέα κοινωνική οντολογία που στην Ευρώπη απαρτίζεται απο τους υπερ-εκτεθειμένους σε δάνεια και χρέη, διαμορφωνεται με επίκεντρο κυρίως τον νέο άνθρωπο που βιώνει τεράστια ψυχολογική κρίση, κρίση ταυτότητας. Στον ξεχασμένο απο τα αριστερά και δεξιά κινήματα και κόμματα , ναρκισσισμό των μικρών διαφορών, έρχεται να προστεθεί ο ναρκισσισμός των μεγάλων -κοινών- επιθυμιών.
Για εμάς τους νεοέλληνες,το Μνημόνιο αποτελεί την πιο προωθημένη βίαιη επέμβαση στον ψυχισμό μας , έναν νέο τρόπο συνολικής αναδιοργάνωσης της ζωής μας. Ουσιαστικά αντιδρούμε στο πώς μας επιβάλλεται ο κοινωνικός έλεγχος και η πειθάρχηση,πως μας ωθούν σε ριζική αλλαγή συμπεριφορών και σχέσεων ,αν και γνωρίζουμε οτι καποιες εξ αυτών ήταν κοινωνικά επιλήψιμες και συστημικά επικίνδυνες. Οι Έλληνες καλούνται να «αλλάξουν» εαυτούς στο όνομα της συλλογικής τους υγείας.Στην περίπτωση μας, ο δανεισμός και η εξάρτηση απο το Μνημόνιο, εμφανίζονται ως θεραπεία για μια βαριά ασθένεια του κοινωνικού μας σώματος αλλά και καθενός από μας !
Μετά την παταγώδη πλέον αποτυχία αριστερων μαζικών κινημάτων και σε συνθήκες έντονης κρίσης, που ας μην γελιόμαστε ,είναι και κρίση καπιταλισμού,το συλλογικό αντικαθίσταται από ατομικές, άμεσες, μη διαμεσολαβούμενες πρωτοβουλίες, αυτό το Συμβάν δηλαδή που γίνεται σήμερα στις πλατείες ( αυθόρμητες συγκεντρώσεις που κατα βάθος στοχεύουν στην αντικατάσταση του Ενός και των υπηκόων του ).
Σήμερα, ο άνθρωπος που δουλεύει και ψωνίζει απο το σπιτι του και τον υπολογιστή του , καλείται να εγκαταλείψει , έστω και προσωρινά, τις οικονομικές προτεραιότητες και τις απαιτήσεις της συστημικής ένταξης. Ουσιαστικά και μόνο με την απειλή να σπάσει εντός μας ένα κομμάτι κοινωνικού δεσμού (απολυση, μείωση μισθού, ματαίωση επιθυμίων) συντελείται μια ολική μετατόπιση (από τον ρόλο του αποδέκτη στον ρόλο του αρνητή ) και έτσι το δίκτυο επαφών μετουσιώνεται σε πλήθος δρώντων, ένα σύνολο ανθρώπων, χωρίς εκλεκτή αντιπροσώπευση. Και υπάρχουν χιλιάδεις άτομα τελικά ,που πνίγουν την αρχηγομανία τους στις συζητήσεις και στις οργανώσεις, ωστε να ακουστουν όλοι ή οι περισσότεροι( αυτό αποδεικνύουν οι αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις μπροστά απο τον ναό της ψευδαισθητικης μας δημοκρατίας...)

Το Δημόσιο Χρέος ,αυτός ο αφανής ,αόρατος εισβολέας και εχθρός,δεν αφορά τόσο πολύ αυτό το Πλήθος, διότι ουδείς εξ αυτών νιώθει υπάιτιος και δημιουργός του. Ο πολιτικός κόσμος( στο σύνολο του ), οι προθυμοι ειδικοί τεχνοκράτες ,οι διοικήσεις των τραπεζών και των θεσμών διάσωσης της ετοιμοθανατης Ελλάδας, της Πορτογαλλίας,της Ισπανίας και πολλών άλλων χωρών ας βγάλουν για λιγο ο καθενας τους την ποδιά του γιατρού και ας περάσουν στον ρόλο του ασθενή απέναντι τους...

Αγανακτισμένοι: το Τέλος της Πολιτικής ;

Του Ηλία Καραβόλια
Τούτη την ώρα ( Κυριακή 19.30 μμ, 29 /5/2011) συγκεντρώνονται στις πλατείες όλης της Ευρωπης , συντονσιμένοι διαδικτυακά, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι για να διαδηλώσουν ειρηνικά εναντίον των όποιων γνωστών και αγνώστων πολιτικών που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια, καθώς και κατά των ατόμων κυρίως –ίσως και των θεσμών- που εγκαθίδρυσαν αυτές τις πολιτικές .
Προσωπικά, επί του θέματος της αυθόρμητης και αδέσποτης συλλογικότητας ,έκανα μια πολυετή και θα έλεγα εξαντλητική μελέτη, της τριλογίας βιβλίων των Hardt και Negri ( Empire ,2000 - Multitude ,2004- Commonwealth, 2009. ΣΗΜ : δύο από τους πιο ενεργούς πολιτικούς φιλοσόφους στον σημερινό κόσμο, που παρουσιάζουν ανάγλυφα την πραγματικότητα και τη δυνατότητα μιας οικουμενικής δημοκρατίας) καθώς και μεγάλου αριθμού αναλύσεων σε αυτά.
Θα ήθελα απλα΄να παραθέσω ένα κεφάλαιο που γράφτηκε από τον Παν. Σωτήρη, στο τεύχος 91( Απρίλιος- Ιουνιος 2005) στο περιοδικό ΘΕΣΕΙΣ, κεφ. ‘Αντιφάσεις μιας δημοκρατικής ουτοπίας. Σημειώσεις πάνω στο Πλήθος των Negri και Hardt’ .
Επισημαίνω ότι πρόσφατα μεταφράστηκε –επιτέλους- και στα ελληνικά το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας ( βλ. Πλήθος,εκδ .Αλεξάνδρεια ,2004 ) .Αφήνω σε έσάς τα σχόλια και την κριτική. Ευχαριστώ…

Η διαλεκτική αυθορμητισμού και μεταρρυθμισμού
Το Πλήθος είναι μία από τις πιο προχωρημένες προσπάθειες να θεμελιωθεί θεωρητικά και φιλοσοφικά μια αυθορμητίστικη εκδοχή της πολιτικής δράσης, που προσπαθεί να υπερβεί όλες τις «κλασικές» μορφές πολιτικής διαμεσολάβησης, είτε τις παραλλαγές της μορφής-κόμμα, είτε τις εκδοχές συνδικαλιστικής δράσης. Αυτό θεμελιώνεται πάνω σε όλη την οντολογία της πληροφοριακής επικοινωνιακής εργασίας η οποία θεωρείται ότι παράγει ταυτόχρονα κοινωνικό πλούτο και κοινωνικές μορφές, και σε όλη την περιγραφή που κάνουν για τη δικτυακή αλληλεπίδραση ανάμεσα σε εργαζόμενους που αντιμετωπίζονται ως ενικότητες. Δεν είναι τυχαίο ότι η προσπάθειά τους για μια διπλή οριοθέτηση απέναντι και στην ιδιωτική οικονομία και τον κρατισμό τούς οδηγεί σε ένα ασαφές σχήμα κοινής πρόσβασης σε κοινά αγαθά, που, όμως, δεν αποκρυσταλλώνεται σε πολιτικές προτάσεις.
Η επίκληση του κοινού δεν πηγαίνει πέρα από μια γενική επίκληση της ελεύθερης πρόσβασης σε κοινόχρηστους χώρους και πρακτικές. Το παράδειγμα του λογισμικού ανοιχτού κώδικα (open source), που επικαλούνται, και η ανοιχτή δομή του διαδικτύου δεν αποτελούν στρατηγικές προτάσεις για την άρθρωση ενός εναλλακτικού πολιτικού και κοινωνικού σχεδίου, ούτε περιγραφούν επαρκώς την αναγκαία διαδικασία συλλογικής επανιδιοποίησης των μέσων παραγωγής, κοινωνικοποίησης της τεχνικής γνώσης και επαναστατικοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας στην κατεύθυνση της άρσης της διάκρισης διανοητικής-χειρωνακτικής και διευθυντικής-εκτελεστικής εργασίας. Δεν αποτελούν έκφραση του δημοκρατικού συλλογικού σχεδιασμού των παραγωγικών κατευθύνσεων και της διαμόρφωσης θεσμών εργατικής (αντι)εξουσίας, που απαιτείται για την ανατροπή των καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων. Επιπλέον, δεν μπορούμε παρά να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι στην όλη προσπάθεια να παρουσιαστεί η εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορίας ως αυτονόητη –και λίγο πολύ αυτόματη– αντικειμενική προϋπόθεση της μετάβασης στον κομμουνισμό, μια που παραγνωρίζονται όλοι οι τρόποι με τους οποίους αυτές οι τεχνολογίες μπορεί να συμπυκνώνουν μορφές και πρακτικές καπιταλιστικού κοινωνικού ελέγχου εντός και εκτός της παραγωγής [28] .
Και τα πράγματα κάνει ακόμη πιο αντιφατικά η όλη προσέγγιση του πλήθους ως μιας κοινωνικής και πολιτικής ενεργητικής οντότητας που υπερβαίνει την παραδοσιακή διάκριση ανάμεσα σε εργασία, πολιτική και θεωρία [29], ενώ αρκετές φορές, όπως δείξαμε, παραπέμπει σε μια «αυτοποιητική» σύλληψη της κοινωνικής δράσης, με την έννοια ότι η διαμόρφωση μιας διαφορετικής εναλλακτικής κοινωνικής οργάνωσης παρουσιάζεται σαν να μην απαιτεί στοιχεία ενός πολιτικού σχεδίου, παρά μόνο την απελευθέρωση μιας κοινωνικής δυναμικής, η οποία από μόνη της θα οδηγήσει στην ανάδυση νέων κοινωνικών μορφών.

Ποιός είναι ο Ανάργυρος των New York Times ;

Hλιας Καραβόλιας

Στο ένθετο της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας στις 22/5 , όπου μεταφράζονται στήλες των New York Times, φιλοξενείται ρεπορτάζ του Landon Thomas στην Αθήνα, όπου ξεκινάει παραθέτοντας το δράμα κάποιου Ανάργυρου Ντ. ,ο οποίος κατά τον δημοσιογράφο , έχασε τα πάντα: την βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων του …πατέρα του(!) , το σπίτι, το αυτοκίνητο, το… rolex (!) την υπερηφάνεια του και την θέληση για ζωή…

Υποθέτω ότι το πρόσωπο είναι αληθινό, εξ ίσου και το δράμα, οπότε ο σεβασμός απαιτείται και επιβάλλεται. Το άρθρο άλλωστε παραθέτει και το δράμα ενός οικοδόμου, τον πανικό και την κατάθλιψη των εργαζομένων και των αστών επαγγελματιών, καθώς και δηλώσεις του Στ. Μάνου, για την σύνθεση του χάρτη της ανεργίας .Όμως , αναρωτιέμαι και θα ήθελα να πληροφορηθώ, ως εξ ίσου χτυπημένος στην υπερηφάνεια μου και στα οικονομικά μου, πώς ο Ανάργυρος κατάφερε να χάσει την βιομηχανία που κληρονόμησε, και πιθανώς υπερχρέωσε-διότι στο τέλος, κατά τον ίδιο, ΄΄….τα πήραν όλα οι τράπεζες’’.

Μερικές περιπτώσεις , στον τόπο αυτό, μας δείχνουν ότι η δεύτερη ή και τρίτη γενιά επιχειρηματιών υπερέβη κατά πολύ τις επιτυχίες και την περιουσία των προγόνων της .Στην τωρινή όμως περίοδο εκκαθάρισης της οικονομίας, πολλές κληρονομικές επιχειρηματικές δράσεις μεγάλου ή μεσαίου βεληνεκούς, φαίνεται να έχουν σχεδόν αφανιστεί από την εξουσία των πιστωτών, δηλαδή τα πλοκάμια του τραπεζικού δανεισμού. Η απορία μου είναι αν αυτό οφείλεται εν πολλοίς στην κακή στρατηγική των επιχειρηματιών και των στελεχών τους ή εάν πραγματικά σταθήκανε άτυχοι και τους ‘βρήκε η κρίση’, όπως ακούω τώρα τελευταία…

Να πούμε μια μεγάλη αλήθεια : κανένα καπιταλιστικό… κόλπο, κανείς τραπεζίτης και κανένας υπουργός δεν ωθεί τους τολμηρούς νεοέλληνες να απλώνουν τα πόδια τους έξω από το πάπλωμα. Σε μια οικονομία 7 εκατομμυρίων καταναλωτών, με 3 εκατομμύρια εξ αυτών να μην έχουν ισχυρή αγοραστική δύναμη ,εξ επαγγέλματος και εισοδήματος, όταν κάποιος μεγεθύνει την εταιρεία του και αναπτύσσεται ώστε να ξεπεράσει τον ανταγωνισμό στον κλάδο του ( ο συμπαθής Ανάργυρος είναι ένας εκ των εκατοντάδων παραγωγών τροφίμων σ αυτή την χώρα, ο κλάδος είναι σχεδόν κορεσμένος, όπως οι περισσότεροι) και δεν έχει φροντίσει να αναπτυχθεί εξωστρεφώς ή και με καινοτομίες παραγωγής, τότε μάλλον το …ρόλεξ , το αυτοκίνητο και το σπίτι αποτελούν αποκτήματα από πρόσκαιρα υπερκέρδη μόχλευσης του τζίρου του ( επέκταση με δανεισμό δηλαδή ) και όχι από βιώσιμη κερδοφορία λόγω ορθολογικής επανεπένδυσης των κερδών.

Σίγουρα στα σχέδια ανάπτυξης αυτού του ανθρώπου, τόσο η πρωτοφανής ύφεση λόγω των ηλίθιων κυβερνώντων ,όσο και η ληστρική επιδρομή στα επιχειρηματικά του εισοδήματα λόγω επίσης της υπέρμετρης ηλίθιας φορολογίας και γραφειοκρατίας, αποτέλεσαν αστάθμητο παράγοντα καταστροφής. Κανείς δεν αμφιβάλλει γι αυτό! Όμως ας μην γελιόμαστε ότι ο ίδιος αυτός άνθρωπος πιθανόν είναι ένας από αυτούς που αναρωτιέται ‘ που είναι το κράτος’ ,για να τον προστατεύσει από την κρίση και τις κοινωνικές παθογένειες της .Είναι πιθανώς ο ίδιος άνθρωπος που δανειζότανε αφειδώς, με ενέχυρο τα ακίνητα και τα μελλοντικά αβέβαια έσοδα της επιχείρησης, και σήμερα αναθεματίζει τις τράπεζες για τα ψιλά γράμματα και την απανθρωπιά τους ( αν και ευθύνονται με την υπερ-πιστωτική τους ψευδό-τόνωση της ζήτησης και συμβάλλουν σε αυτά τα ανθρώπινα δράματα…)

Που θέλω να καταλήξω: χρειάζεται να ‘κατηγοριοποιούμε’ τις ατυχίες και να επιμερίζουμε τις ευθύνες στα ατομικά και συλλογικά αποτελέσματα της ύφεσης και της μεγάλης κρίσης που βιώνει πράγματι ο τόπος. Είναι λυπηρό να χάνονται περιουσίες ερχόμενες από ιδρώτα προηγούμενων γενεών ( άσχετα αν δεν φορούσαν ρόλεξ ή αν δεν είχαν σπίτια και αυτοκίνητα με δάνεια και leasing) .Είναι περισσότερο τραγικό να χάνονται δουλειές ετών και να καλπάζει η ανεργία και τα ανθρώπινα δράματα να πολλαπλασιάζονται σε μια κοινωνία με υψηλό βιοτικό επίπεδο όπως είναι επι 15-20 χρόνια η ελληνική. Είναι όμως και εξ ίσου τραγικό να σχεδιάζονται επιπόλαια και χωρίς δικλείδες ασφαλείας , όνειρα και επιτεύγματα βασισμένα στο χαμηλότοκο τραπεζικό ρευστό, στην μεταχρονολογημένη επιταγή, στην υπερ-αυτοπεποίθηση των ικανοτήτων. Η θεωρία του δαρβινισμού στις επιχειρήσεις, δηλαδή της εξελικτικής ισχύος, δεν συνεπάγεται επιτυχία όλων όσων στηρίζονται σε δανεικές ή μη μετρήσιμες δυνάμεις…

Σ αυτή την χώρα, του υπερτροφικού και σπάταλου κράτους, πολλές σύγχρονες μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις, και πολλοί ιδιώτες κυρίως, ενώ αναθεματίζουν το σύστημα, το κράτος, την χώρα, πορεύονται με την φαντασιακή ελπίδα της διάσωσης, από αυτήν ακριβώς την πατερναλιστική ιδιότητα του κρατικού χεριού!

Γι αυτό αναρωτιέμαι : ποιος είναι ο Ανάργυρος των New York Times; Μήπως κάποιος που πήρε επιδοτήσεις και δεν τις αξιοποίησε ή κάποιος που ήθελε να κατακτήσει την μικρή ελληνική αγορά και υπερχρεώθηκε; Μήπως κάποιος που πλήρωνε κανονικά φόρους και εισφορές οπότε και εξανεμίστηκαν τα ούτως ή άλλως αναιμικά κέρδη του ή κάποιος που δεν πλήρωνε και τα μετέτρεψε σε προσωπική περιουσία που τελικά υποθηκεύτηκε στα πλοκάμια των τραπεζών;

Ελπίζω, ο συμπαθής συμπατριώτης μου, να είναι απλά ένας …τρελός άνθρωπος που αγαπάει την χώρα του και δεν ήθελε να αφήνει άνεργους και να πουλάει περιουσία, τιμώντας τον ιδρώτα των γονιών του, και παλεύοντας μέχρι τέλους να σχεδιάζει την επιβίωση του, έστω και με ρόλεξ στο χέρι (το δικαιούται αν δεν έκλεψε κανέναν).

Ελπίζω να είναι κάποιος που ίσως δεν υπολόγισε σωστά ότι την ίδια ώρα που δανειζόταν από τις τράπεζες αυτές δάνειζαν το Δημόσιο, ώστε αυτό να πληρώνει πλεονάζοντες άχρηστους στις εφορίες και στα Ταμεία ,να του γίνονται εφιάλτες στα όνειρα του!

Ηλίας Καραβόλιας

Η Αθέατη πλευρά της κρίσης στην Ευρωζώνη
Μέρος Β’

Υπάρχει και συντηρείται, ένας μεγάλος μύθος: ότι στην ευρωζώνη, σχεδόν όλα τα κράτη γίνονται τροφή στα «λαίμαργα» σχέδια της ανταγωνιστικής Γερμανίας και ότι οι «σπάταλες» χώρες της «περιφέρειας» αντιστάθμισαν την χαμηλή καταναλωτική ζήτηση των Γερμανών. Οι ασυμμετρίες αυτές πρέπει να ερμηνευτούν διαφορετικά .Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι ενώ η αύξηση των γερμανικών εξαγωγών την περίοδο από το 1999 μέχρι το 2009 ήταν ραγδαία (της τάξης του 89%), η συνεισφορά στην αύξηση αυτή των χωρών της «περιφέρειας» (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία) ήταν μόνο κατά 6,8%. Οι τέσσερες αυτές χώρες απορροφούσαν μόνο το 6,4% των γερμανικών εξαγωγών ! (βλ. εκθεση Deutsche Bank (2010-d))
Τα τελευταία 20 χρόνια η Γερμανία έχει στρατηγικά «προσανατολίσει» τις εξαγωγές της σε αγορές πέραν της ευρωζώνης ,οπότε και αποτελεί το ‘κόκκινο πανί’ της διότι εξάγει όλο και περισσότερο ενώ συμμετέχει όλο και λιγότερο στην ενδοκοινοτική κατανάλωση.Έτσι, καθώςδιαπλέκεται περισσότερο εμπορικά με τον υπόλοιπο κόσμο, έχει ανάγκη το ευρώ κυρίως διότι μέσα από αυτό επιτυγχάνει ανταγωνιστικά κέρδη έναντι άλλων νομισμάτων (κυρίως βεβαια αναδιαρθρώνοντας την εργασία της.)Το ίδιο ακριβώς σχέδιο προσπαθεί να υιοθετήσει για το σύνολο της ευρωζώνης: της σχεδόν βίαιης αναπροσαρμογής της εργασίας και άρα αναδιοργάνωσης της ανταγωνιστικότητας. Αν η Γερμανία σκεφτόταν απλώς πώς να «κλέψει τους γείτονές της»,οι δηλώσεις Μέρκελ για Έλληνες που κάνουν διακοπές και Γερμανούς που δουλεύουν μεχρι τα 70, δεν θα είχαν λογική !

Αλλά από τα πρόσφατα δεδομένα της Eurostat, δείχνει στην περίπτωση της Ελλάδας ένα μέγεθος που σκόπιμα αγνοούν πολλοί οικονομολόγοι: τη μονάδα μέτρησης της ανταγωνιστικότητας, την πραγματική αποτελεσματική συναλλαγματική ισοτιμία με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (ULC-based real effective exchange rate REER-ULC). Υπολογισμένη για τις 36 χώρες που συναπαρτίζουν το δείγμα της Eurostat, υποχώρησε για την Ελλάδα κατά 0,6% το 2006 για να …..αυξηθεί κατά 1,3% το 2007, 1,5% το 2008 και 3,9% το 2009. Στο σύνολο της ευρωζώνης των 16 χώρων η ίδια μεταβλητή υποχώρησε κατά 0,4% το 2006 και στη συνέχεια αυξήθηκε κατά 1,6%, 3,4% και 4,7%.(βλ. μελετη Alpha Bank, 2010).Αυτό σημαίνει-οσο και αν φαίνεται εξωπραγματικό- ότι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια βελτιώθηκε σε σχέση με το σύνολο των ευρωζώνης! Επιδεινώθηκε, όμως τόσο σε σχέση με τη Γερμανία όσο και σε σχέση με εξαγωγικές χώρες, τα εθνικά νομίσματα των οποίων υποτιμήθηκαν σε σχέση με το ευρώ. Η αλήθεια λοιπόν, είναι μεν ότι το πρόβλημα των ανισορροπιών της ευρωζώνης έχει σαν αιτία του την οργάνωση της ανταγωνιστικότητας – με τις χώρες της «περιφέρειας» υποτίθεται να εκμεταλλεύονται από τις ανταγωνιστικές χώρες του «κέντρου» και η ευρωζώνη να φαίνεται να έχει μετατραπεί σε μία επικράτεια εκμετάλλευσης των χωρών της «περιφέρειας» από την εργατική «ατμομηχανή» του «κέντρου» . Και όμως, πάλι οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους :από το 1996-2008 η Ελλάδα σημείωσε υψηλή πραγματική αύξηση του ΑΕΠ κατά 61,0%, η Ισπανία κατά 56,0% και η Ιρλανδία κατά 124,1% σε αντίθεση με τις περισσότερο αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Το αντίστοιχο ποσοστό για την Γερμανία ήταν 19,5%, για την Ιταλία 17,8% και για την Γαλλία 30,8% !
Δεν προσπαθούμε να αρνηθούμε το σωστό ζητούμενο : ότι πρέπει εμείς οι Νότιοι να δουλεύουμε περισσότερο, να παράγουμε και να γίνουμε ανταγωνιστικοί σε σχέση με τους Βόρειους και ειδικά τους Γερμανούς. Αλλά ας δούμε μια μεγάλη αλήθεια : το «κόστος» συμμετοχής στο ευρώ για τις δικές μας οικονομίες, αντισταθμίστηκε σε κάποιο βαθμό τόσο από τη διόγκωση της εγχώριας τραπεζικής μόχλευσης (εξαιτίας κυρίως της συμμετοχής στα χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ) όσο και από την εισροή κεφαλαίων .Τι σηματοδότησε αυτό πρακτικά ; Ότι σχεδόν το 20-25% του συνολικού δανεισμού της ελληνικής, της ισπανικής και της πορτογαλικής οικονομίας από ξένες τράπεζες προέρχεται μόνο από τις τράπεζες της Γερμανίας και ανέρχονται σχεδόν στο 20% του ΑΕΠ των χωρών αυτών. (βλ.http://www.bis.org/ statistics/bankstats.htm.
Αποτέλεσμα ;το συνολικό χρέος του ιδιωτικού τομέα στην Πορτογαλία έφτασε το 2008 στο 239% του ΑΕΠ(!) δηλαδή 29 μονάδες περισσότερο από ό,τι στη γειτονική Ισπανία και 116 μονάδες από την Ελλάδα (τα αντίστοιχα επίπεδα για Γαλλία και Γερμανία είναι 130% και 140%). Ας μην γελιόμαστε: βασική αιτία της εκτόξευσης του χρέους για τις χώρες της «περιφέρειας» ήταν η συμμετοχή τους στο νόμισμα του ευρώ και τα εξαιρετικά χαμηλά πραγματικά επιτόκια που προέκυψαν από τη συμμετοχή αυτή (σε συνδυασμό με τα πλεονάσματα στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές).
Ένα διογκωμένο και αλληλοσυνδεδεμένο τραπεζικό σύστημα, με ευνοημένους τους παίχτες της Γερμανίας και της Γαλλίας, το οποίο αποτελεί βασική παράμετρο στους επιμέρους πολιτικούς σχεδιασμούς των κρατών τους, οδηγεί σε μη ομοιόμορφες κατανομές ενδο-κοινοτικού δανεισμού ,που αφορούν και το κρατικό χρέος. Εδώ όμως βρίσκεται το σημείο-κλειδί : για την διαχείριση του ύψος του δημόσιου χρέους ή των ελλειμμάτων , επόπτης είναι το μεγάλο μάτι των αγορών, ο τρόπος «παρακολούθησής» του από τις χρηματαγορές. – ή εναλλακτικά, το πλαίσιο τιμολόγησης του «κινδύνου». Η τραπεζική αγορά στην ευρωζώνη απέτυχε να προσαρμοστεί μετά την κρίση στις ΗΠΑ από την κατάρρευση της Lehman, στην φάση της ανα-τιμολόγησης του κινδύνου, δηλαδή σε ένα νέο καθεστώς τιμολόγησης των χρηματοπιστωτικών τίτλων . Η πολιτική ηγεσία της ευρωζώνης, άφησε τις οικονομίες χωρίς μεσοπρόθεσμο ηγεμονικό σχέδιο σε παγκόσμιο επίπεδο και η στρατηγική του ευρώ βρέθηκε εκτεθειμένη στην κατάρρευση των διεθνών χρηματαγορών. Αυτός ακριβώς ο συνδυασμός , έκανε τις αρχικές φοβίες των σχεδιαστών του ευρώ , σχεδόν να βγούν σε κάποιο βαθμό αληθινές. Και όταν οι επενδυτές ομολόγων αναπροσάρμοσαν απότομα τις εκτιμήσεις τους αναφορικά με τα κρατικά χρέη (ανατιμολογώντας τις τιμές των ομολόγων σε ένα διεθνές περιβάλλον χρηματοπιστωτικής στενότητας) οι υπερχρεωμένες οικονομίες απέκτησαν ένα πρόβλημα το οποίο δεν φαινόταν σημαντικό στο πρόσφατο παρελθόν (η περίπτωση της Ελλάδας είναι το… πλέον χαρακτηριστικό παράδεγμα).
Στην πρώτη δεκαετία του ευρώ , με τις ανισορροπίες στα ισοζύγια των τρεχουσών συναλλαγών,ορισμένες χώρες εμφάνισαν πλεονάσματα ενώ άλλες απαρεγκλίτως παρουσίασαν ελλείμματα. Η αιτία όμως ανάμεσα σε αυτά τα δύο εμπειρικά «ευρήματα» μπορεί να μην είναι εκείνη που συχνά υποστηρίζεται με πρόχειρο τρόπο στις σχετικές συζητήσεις. Μπορεί, δηλαδή, το έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές να μην είναι απλά το άμεσο αποτέλεσμα ενός ανάλογου «ελλείμματος» στην ανταγωνιστικότητα. Αντίθετα, είναι πολύ πιθανό να είναι και τα δύο αποτελέσματα μιας άλλης βαθύτερης διπλής αιτίας: τόσο των σημαντικών διαφορών στα επίπεδα οικονομικής μεγέθυνσης σε κάθε χώρα ,όσο και του συγκεκριμένου τρόπου «συμβίωσης» στο εσωτερικό του ευρώ. Και όπως μας δείχνουν οι ροές πιστωτικών κεφαλαίων,για να κατανοήσουμε το πρόβλημα του ευρώ θα πρέπει να δούμε τις ανισορροπίες στο εσωτερικό της Ε.Ε κυρίως ως επίμονες ανισορροπίες στα ισοζύγια των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Καθώς λοιπόν οι οικονομίες της «περιφέρειας», κυρίως η δική μας, βυθίζονται στην ύφεση και αναγκάζονται να λαμβάνουν συνέχεια μέτρα λιτότητας υπο την δαμόκλειο σπάθη των Μνημονίων δανεισμού και του ΔΝΤ, φαίνεται να επανέρχεται στο προσκήνιο ο φόβος του οικονομολόγου Fisher,από το 1933. Σύμφωνα με τον τελευταίο, όταν μία οικονομία βυθίζεται στην ύφεση χωρίς να υπάρχει δυνατότητα εφαρμογής αντικυκλικής πολιτικής από το κράτος, τότε μπορεί η μείωση του χρέους (απο-μόχλευση) να μην είναι τόσο σημαντική όσο η μείωση των εισοδημάτων ιδιωτών και κράτους,(δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο την αποπληρωμή του. Το γεγονός αυτό θα οξύνει την ύφεση αντί να τη «θεραπεύσει» ,μεταφέροντας ακόμα περισσότερες πιέσεις στο τραπεζικό σύστημα, που δεν θα μπορεί να ξαναπιστώσει τις οικονομίες.
Η βασική αντίφαση της ευρωζώνης είναι ότι παρότι έχει σε σημαντικό βαθμό διαμορφωθεί μία κοινή τραπεζική αγορά, τα κρατικά χρέη παραμένουν εθνικά.Με αυτές τις συνθήκες ,οι ανίσχυρες παραγωγικά χώρες, όπως η Ελλάδα θα παλεύει με το φάντασμα της χρεοκοπίας για πολύ καιρό. Ακόμα και στο εσωτερικό των μηχανισμών «στήριξης» είναι αδύνατο να μετατραπούν τα σημαντικά πρωτογενή ελλείμματα σε πλεονάσματα και όλα αυτά εν μέσω ραγδαίας ύφεσης. Πάντως, σε μία πρόσφατη έκθεσή της, η Moody’s Investors Service( δεν παρέχει μόνο..υποβαθμίσεις!) υποστήριξε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι σε θέση να «αντέξουν» απώλειες στο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος που κατέχουν στις οικονομίες της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιρλανδίας (χωρίς να χρειαστεί να αντλήσουν επιπρόσθετα κεφάλαια

Ηλίας Καραβόλιας-Η αθέατη πλευρά της κρίσης στην Ευρωζώνη

(Μέρος Α’)

Πολλά χρόνια τώρα διεξάγεται ένας αφανής παγκόσμιος “εμπορικός” πόλεμος που αφορά την κατάκτηση ή την “διατήρηση” αγορών· Αυτός ο πόλεμος διεξάγεται καθολικά και συντεταγμένα, όχι δηλαδή μεταξύ μόνο εταιρικών συμφερόντων, αλλά και μεταξύ κρατών και –σε πολλές περιπτώσει- κρατικών συμμαχίων. Τα κυριότερο όπλο που χρησιμοποιούν οι αντιμαχόμενοι ,έχουμε ξανατονίσει ότι είναι η ανταγωνιστική υποτίμηση των νομισμάτων.
Στο βαθμό που η κρατικοποίηση των χρεών (ξεκίνησε το 2008 απ’ τις ΗΠΑ και το 2009 υιοθετήθηκε και από την Μ.Βρεταννία) δεν θα μπορούσε παρά να βρεί αντανάκλαση στην ισοτιμία των αντίστοιχων νομισμάτων, το ευρώ βρέθηκε σε μία “τεχνικά” αλλά και γεωπολιτικά δύσκολη θέση. Kινδύνευε να ανατιμηθεί τόσο πολύ έναντι των διεθνών “εμπορικών” ανταγωνιστών του (δολάριο, γουάν, γιέν) ώστε να φρενάρει απελπιστικά τις ευρωπαϊκές εξαγωγές και άρα να οδηγήσει στην απώλεια υπολογίσιμων τμημάτων της παγκόσμιας αγοράς για τα ευρωπαικά οικονομικά συμφέροντα( κυρίως για βιομηχανίες και τράπεζες)

Aν το ευρώ στηριζόταν σε μια ενιαία “δημοσιοοικονομική” διοίκηση, με ένα και μόνο οικονομικό κέντρο αποφάσεων, τότε όλα τα χρέη των κρατών μελών της ευρωζώνης θα αθροίζονταν (λογιστικά και νομικά) σ’ ένα μονάχα “χρέος” ( (δημόσιο ευρωπαικό χρέος, ας το ονομάσουμε..). Θα υπήρχε ένας μονάχα προϋπολογισμός, ο ευρωπαϊκός. Aλλά θα υπήρχε και ένα ενιαίο φορολογικό σύστημα. Αυτά τα “ευρωπαϊκά” μεγέθη θα διαγκωνίζονταν στην παγκόσμια σκηνή της οικονομίας, με τα “αμερικανικά”, τα “ιαπωνικά” ή τα “κινέζικα” με όμοιους ενδεχομένους τρόπους και μηχανισμούς. H υποτίμηση ή ανατίμηση του ευρώ έναντι των ανταγωνιστικών του νομισμάτων και κατά συνεπεια οι ροές εμπορευμάτων από και προς την Ευρωζώνη, θα ήταν δουλειά της ΕΚΤ και μιας ενιαίας κεντρικής διοίκησης ( “ευρωπαϊκής ομοσπονδιακής κυβέρνησης”,πχ…) Όμως αυτά δεν γίνονται, δεν θα γίνουν,και όποιοι τα προσδοκούσαν κάποτε , θεωρούνται πλέον ουτοπιστές του φεντεραλισμού στην πολιτική και στην οικονομία….
Τι απέμενε λοιπόν ως εναλλακτική στρατηγική στους ευρωπαίους ρυθμιστές της κυκλοφορίας του ευρώ; Μα φυσικά να φανεί η δημοσιονομική αδυναμία κάποιων απέιθαρχων μελών, να προβάλλεται και να διογκώνεται το επιμέρους χρέος των ανίσχυρων μελών/κρατών και η σωτήρια επέμβαση , η δήθεν ομοσπονδιακή, να έχει και χαρακτήρα παγκόσμιας προσπάθειας( βλ. ΔΝΤ στον μηχανισμό στήριξης )
Aν για κάποιους δεν έγινε ακόμη κατανοητό, σχετικά με την ιδιαιτερότητα του ευρώ και της Ε.Ε. έτσι όπως αναδεικνύεται απ’ την παρούσα φάση της κρίσης, ας δούμε δύο παραμέτρους πολύ κρίσιμες. Πρώτο,να εξετάσουμε την στάση του ισχυρότερου κράτους μέσα στο ευρώ, του γερμανικού. Kαι δεύτερο, την στάση του πλέον αδύναμου κράτους εντός του ευρώ, δηλαδή την δική μας.
Ήδη απ’ το 2002, χρονιά ευρείας κυκλοφορίας του κοινού νομίσματος, ένα θέμα “συζήτησης” εντός και εκτός Γερμανίας ήταν τί θα κάνει το Bερολίνο στις ευρωπαϊκές σχέσεις του, σε περίπτωση συστημικής κρίσης.: Θα επιβάλλει το ηγεμονικό του μεγαλείο στην ευρώπη ο Γερμανικός βιομηχανικός/τραπεζικός κλάδος ή θα αποκοπεί ως προς πιθανά προβληματικά κράτη/μέλη, αφήνοντας το κοινό νόμισμα στην “τύχη” του; Aυτά εξεταζότανε σε γερμανικά ινστιτούτα πολύ πριν τεθεί ζήτημα ελληνικού χρέους ή/και παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης.
Kατ’ αρχήν το “κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα” δεν ήταν γερμανική επιθυμία· ήταν γαλλική απαίτηση μετά την γερμανική ενοποίηση. Mε άλλα λόγια η καταγωγή του ευρώ είναι πολιτική (καλυτερα ταιριάζει ο όρος ‘’γεωπολιτική’’ )Φυσικά οι “αυστηροί όροι” για την συμμετοχή των κρατών στην ευρωζώνη έχουν μεγάλη δόση γερμανικής πειθαρχίας και επιβολής.


Οι Γερμανοί, και ειδικά η Μερκελ, ξέρουν ότι ήταν -και είναι- εξαιρετικά απίθανο τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη/μέλη να τους παρέδιδαν πλήρως τα κλειδιά των οικονομικών τους .Έτσι, ενώ η παρούσα φάση της κρίσης υποδεικνύει μια ομοσπονδιακή λύση , που είναι η πλήρης πολιτική ένωση και ομογενοποίηση των ευρωπαϊκών κρατών υπό την ηγεμονία τους, αυτή η “λύση” είναι τεχνικά αδύνατη και πρακτικά περιττή! Το δανεικό χρήμα υποστήριξης και διάσωσης, μέσω Μηχανισμού Στήριξης, από τους Γερμανούς προς τους απέιθαρχους Έλληνες, Πορτογάλους, Ιρλανδούς, κάνει το ευρώ-και τώρα και στο ορατό μέλλον - πιο βολικό για το Bερολίνο, απ’ ότι μια επιστροφή στο μάρκο.Απλά, τα πράγματα είναι πολύ τώρα για την Γερμανία που πρέπει να “συντηρεί” την αξία του ευρώ ,τοποθετώντας ένα ανώτατο όριο στις ισοτιμίες του με άλλα ανταγωνιστικά νομίσματα, κι αυτό να το κάνει, ενισχύοντας τα προβληματικά άλλα κράτη μέλη, τα οποία εν τω μεταξύ έχει δανείσει έμμεσα, χωρίς ωστόσο να “δένει” τα πολιτικά του ανταλλάγματα.

Το ερώτημα είναι πόσο μπορούν να αντέξουν οι Γερμανοί (προσοχή: οι ΄΄Γερμανοί΄΄ ,όχι μονο η Μέρκελ….) τέτοιου είδους στρατηγικές ισορροπίες σ’ αυτήν την ευαίσθητη εποχή, όπου διακυβεύεται η ανακατανομή του ευρωπαικού παραγόμενου πλούτου και τα μερίδια των αγορών για τράπεζες ,βιομηχανίες και πολυεθνικές. Kαι πόσο μπορεί να πληρώνει ο γερμανικός πλεονασματικός προυπολογισμός, τους ανίσχυρους εταίρους του ευρώ…



H δική μας κυβέρνηση έδειξε, απέναντι στον εντός Ε.Ε πιθανότερο “σωτήρα” των κρατικών οικονομικών της ,ένα είδος ψευδεπίγραφου πολιτικού κυνισμού, που δεν το συναντάει κανείς σε κράτη που πραγματικά πνίγονται απ’ τα χρέη ή δεν έχουν άλλες ισχυρές συμμαχίες(ΗΠΑ-Ρωσία). Εκτός και αν έχουν ,και εμείς δεν τις βλέπουμε…

To μεγάλο παιχνίδι με τα Ελληνικά Ομόλογα.

Ηλίας Καραβόλιας 10 /4/2011

Η κυβέρνηση εντελώς αμήχανα και ερασιτεχνικά, επιδίδεται σε ένα κυνήγι μαγισσών μηνύοντας πότε την Citigroup για το email προ εβδομάδων και τωρα το Spiegel για τα δημοσιεύματα περί επιστροφής στην δραχμή και αναδιάρθρωσης. Οι χειρισμοί είναι αστείοι έως αφελείς και φυσικά αποδεικνύουν την ασχετοσύνη των διαχειριστών του χρέους μας.
Ενώ το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων( ή της… αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας ) δεν προχωράει και οι Άραβες μεσσίες μετά τον Αστακό κουνάνε μαντήλι και στο Ελληνικό ,όπως πολλοί ανέμεναν άλλωστε, στην κυβέρνηση και ειδικά στο Οικονομικών , δεν κάνουν απολύτως τίποτα ώστε να αποτρέψουν το παιχνίδι που επί δύο μήνες φανερά παίζεται με τις ανοιχτές πωλήσεις ελληνικών ομολόγων ! Οσοι γνωρίζουν και παρακολουθούν ενίοτε την εν λόγω αγορά, δεν χρειάζονται πολλές αναλύσεις για να το καταλάβουν…
Μια από τις συνήθεις μεθόδους , με βάση τα στοιχεία του Bloomberg και του Reuters εδώ και 3 μήνες είναι η περίφημη «ανοιχτή πώληση» (short selling).Πρόκειται για την γνωστή τακτική να στοιχηματίζεις ενάντια σε ένα περιουσιακό στοιχείο με δανεικά χρήματα,χωρίς να το κατέχεις, με την προσδο¬κία να κερδίσεις όταν η αξία του αρχίζει να γίνεται καθοδική . Ένας επενδυτης μπορεί έτσι να «πουλήσει ανοιχτά» ,με το να δανειστεί το ελληνικό ομόλογο π.χ , στην τρέχουσα τιμή του, με την προσδοκία να το πουλήσει αρ¬γότερα σε χαμηλότερη τιμή και να καρπωθεί τη διαφορά. Το παράδειγμα είναι φανταστικό, αλλά όσους γνωρίζουν την ιδιότητα μας, κατανοούν ότι είναι ελαφρώς τροποποιημένο από την πραγματικότητα για ευνόητους λόγους…
Την 1η Φεβρουαρίου 2011 η προσδοκία του εν λόγω επενδυτή ηταν ότι τα ελληνι¬κά διετή ομόλογα θα έχουν καθοδική αξία τους αμέσως επόμενους 6μήνες. Τι έκανε λοιπόν ο εν λόγω θεσμικός ; Πήγε σε μια επενδυτική τράπεζα (να μην λέμε ονόματα…) και δανείστηκε για έξι μήνες, στην ονομαστική τους αξία, 100 εκατ. ευρώ από το διετές ομόλογο του 2013 της ελληνικής κυβέρνη¬σης, Εκείνη τη στιγμή πωλεί¬ται στη δευτερογενή αγορά στα 0,81 ευρώ. Για το δάνειο συμφωνεί να πληρώνει στην τράπεζα το αντίστοιχο επιτό¬κιο που προσδοκά να εισπράξει από το ομόλογο - αν το επιτόκιο είναι γύ¬ρω στα 6 % ετησίως, τότε για την περί¬οδο του δανείου αντιστοιχεί περίπου στο 3 % ή 3.000.000 ευρώ.
Επόμενη κίνηση ήταν να πουλήσει το ομόλογο στην αγορά για 0,81 ευρώ και έτσι πηρε 81 εκατ. ευρώ (0,81 ευρώ x 100 εκατ. ευρώ σε ονομαστική τιμή). Αν η πρόβλεψή του επαληθευτεί , στο κλεισιμο της θέσης του ( 30 Ιουλίου 2011 ) , ας υποθέσουμε ότι η ονομαστική τιμή του διετούς ομολόγου χάνει γύρω στο 30 % της ονομαστικής αξίας του. Τότε αναγκαστικά κλείνει θέση και αγοράζει ξανά το ομόλογο σε τι¬μή 0,69 ευρώ ,πληρώνει δηλαδή 69 εκατ. ευρώ. Επιστρέφει το ομόλογο που είχε δανειστεί από την τράπεζα και της καταβάλλει τον τόκο 3 εκατομμ. ευρώ.
Αν χαθήκατε, ακούστε απλά αυτό :το κέρδος του επειδή πόνταρε σωστά είναι (81εκατ. -69 εκατ) .= 12 εκατομ - 3 εκατομ. τόκους που πληρώνει . Δηλαδή πόνταρε σωστά και κέρδισς 9 εκατομμύρια ευρώ , σε έξι μήνες , δηλαδή 9 % στο αρχικό του κεφάλαιο (100 εκατομ.) χωρίς φυσικά να του μείνει στο χέρι το επισφαλές ελληνικό κρατικό ομόλογο….

Όπως μπορεί να καταλάβει ο καθένας, οι δανειστές αυτών των θεσμικών ( επενδυτικές τράπεζες ) είναι οι μόνες που δεν ….χάνουν διότι με αυτό τον τρόπο οι μεγάλες αυτές τρά¬πεζες, που κατέχουν τον κύριο όγκο των ελληνικών ομολόγων, μέσω αυτής της πρακτικής δανεισμού πετυχαίνουν να μην τους μένουν τα ομόλογα σαν…. σκελετοί στην ντουλάπα . Διότι εδώ είναι και το κομβικό σημείο της ωφέλιμης αυτής μεθόδου για τους συμμετέχοντες : πώς οι μεγάλοι κάτοχοι ομολόγων ,αντί να βλέπουν καθημερινά μειώσεις αξιών στα χαρτοφυλάκια τους ,από τα σκάρτα ελληνικά ομόλογα, βγάζουν προμήθειες γυρίζοντας αυτά τα ομόλογα στους περίφημους σορτάκηδες ( αυτοί που πωλούν ανοιχτά ποντάροντας προς τα κάτω). Τα στοιχεία από τις κινήσεις στους όγκους και στις τιμές των ομολόγων είναι δυστυχώς αδιάσειστα . Όποιος ενδιαφέρεται ας συγκρίνει ανοιχτές θέσεις φετινής περιόδου προθεσμιακών τιμών με τις αντίστοιχες διακυμάνσεις της περίφημης καμπύλης των αποδόσεων .Οι αριθμοί και τα γραφήματα : κάποιοι ρίχνουν τις τιμές διότι κλείνουν θέσεις! Φανταστείτε, όμως, ότι στην προ¬σπάθεια τους αυτή, μερικοί να έχουν τις απαραίτητες διασυνδέσεις με τους κρατικούς υπεύθυνους ώστε να εξασφα¬λίσουν δηλώσεις και κινήσεις που θα πυροδοτήσουν ένα σπιράλ καθόδου των τιμών για τους συγκεκριμένους τίτλους.....
Και επειδή πολλοί θα βιαστούν να φωνάξουν ότι στις αγορές όταν ένας κερδίζει κάποιος άλλος χάνει, δεν έχουμε παρά να αναρωτηθούμε μήπως αυτοί που αγοράζουν τα ομόλογα αυτών που σορτάρουν , είναι στην πλειοψηφία τους ο εξής ένας : ο περίφημος ΟΔΔΗΧ εξ ονόματος του περίφημου σωτήριου προγράμματος επαναγοράς, που άτυπα ξεκίνησε ! (βλ. δηλώσεις Π. Χριστοδούλου: Ο ΟΔΔΗΧ έχει επαναγοράσει 2,5 δισ. ελληνικά ομόλογα www.bankingnews.gr 27/04/11 - 18:50 )
Ενώ τρία χρόνια τώρα στις ΗΠΑ , ψάχνονται πώς θα στήσουν την περίφημη Bad Bank( αυτήν που θα συγκεντρώσει τα σκάρτα και τοξικά ομόλογα των υπολοίπων ) στην Ελλάδα βρήκαμε την λύση !
Μετατρέπουμε τον ΟΔΔΗΧ σε κρατική επενδυτική τράπεζα, με επίσημη άδεια από τη Βουλή για να κρατήσει ψηλά την σημαία στη χρηματαγορά ή και στην αγορά παραγώγων, αλλά και να αναθέτει κατά το δοκούν, χωρίς διαγωνισμό, συμβουλευτικές συμβάσεις σε τράπεζες !
Πιστεύουν άραγε στην κυβέρνηση και στο υπουργείο Οικονομικών ότι ο ΟΔΔΗΧ έχει τη δύναμη πχ. να στηρίξει με αγορές την τιμή ενός ομολόγου που δέχεται επίθεση, αντιμετωπίζοντας διαχειριστές με πολύ μεγαλύτερη ρευστότητα και διεισδυτικότητα στις αγορές;
Άραγε τι θα συμβεί σε περίπτωση που ο ΟΔΔΗΧ αγοράσει ένα ομόλογο για να στηρίξει την τιμή του, αλλά η τιμή του κατρακυλήσει λόγω μιας επίθεσης από μαζικές ανοιχτές πωλήσεις;

Oι ικανότητες του διοικητή του ΟΔΔΗΧ( κος Π. Χριστοδούλου) σαφώς και δεν αμφισβητούνται ,ειδικά όταν πρόκειται για πρώην στέλεχος της Goldman Sachs...

''Δομημένες’ επινοήσεις ,αδιαφανή κριτήρια επιλογής του αντισυμβαλλόμενου κάθε φορά και φυσικά κίνδυνος ζημίας, που ως συνήθως πληρώνεται από τον Έλληνα φορολογούμενο: αυτά εξετάζονται και ελέγχονται….

Μια άλλη εκδοχή της Κρίσης…

14/3/2011

Ηλίας Καραβόλιας


Το σύμπτωμα της καταρρέουσας οικονομίας ,δεν είναι τίποτα άλλο,παρά το σύμπτωμα της νευρωτικής συλλογικής μας ταυτότητας.
Η ελληνική οικονομία, δεν πέρασε ποτέ απο το βρεφικό σταδιο του… Καθρέφτη, ωστε να τρομάξει μπροστα στον μεγάλο Άλλο (Παγκοσμιοποίηση) όπως μας διδάσκει η Κοινωνική Ψυχολογία ( όσοι διαβάζουν αναγκαστικά αυτές τις εποχές Freud-Lacan, καταλαβαίνουν)

Ας το ομολογήσουμε :δεν έχει η νεοελληνική ιδιοσυγκρασία καμία σχέση με την κοινή προσπάθεια αλλά μόνο με την εξατομικευμένη-οχι ατομική-επιχειρηματικότητα Αλλά ‘ελεύθερη αγορά’ δεν είναι αυτό το νοσηρό φαινόμενο της μανιακής ιδρυσης επιχειρήσεων απο όλους για όλα
Η ελληνική οικονομία δεν είναι ο μεγάλος ασθενής: είναι το φυσιολογικό σύμπτωμα της νευρωτικής νεοελληνικής κοινωνίας. Η υψηλή διαφθορά, η χαμηλή ανταγωνιστικότητα ,το ΑΕΠ, η ανάπτυξη, αποτελούν τα τελευταία ζητουμενα στο μυαλό όλων.Η χώρα δεν είναι αυτό που μας δείχνουν τα ΜΜΕ: η Ελλάδα , πάσχει απο νεύρωση επιτυχίας και σχεδόν όλοι, ζουν για να συμμετέχουν στο σύμπτωμα!
Στις 8 κάθε βράδυ, θα ξανακαθήσουμε κάπως ψευδαισθητικά πάλι, στο ντιβάνι της μεταβίβασης : οι ισχυροι νευρωτικοί της εξουσίας θα μας φλομώσουν με τα συμπτώματα της μαζικής προσπάθειας...

Μεταξύ μας τώρα : η χώρα δεν είναι ''θησαυρός'' για ξένα συμφέροντα και γι αυτό δεν θα απαξιωθεί ( ωστε να την κατέχουν φθηνά.) Ούτε είμαστε τόσο πολύ στοχοποιημένοι σαν λαος απο διεθνή γεωπολιτικά συμφέροντα ( ανθελληνισμό στην ....φαντασία μας έχουμε! ) Ουδείς ασχολειται σοβαρά μαζί μας. Γι αυτο και δεν θα μας βουλιάξουν στον πάτο αλλά θα μας αφησουν στη τυχη μας.Μπηκαμε με ακομψο τρόπο στον καπιταλισμό( σοβιετικές λογικές και .....αριστεροπλουτισμός ηταν τα κυρίαρχα που καλιέργησε ο Ανδρέας Παπανδρεόυ ) και οι συνέπειες της εφαρμογής κλειστο- φιλελεύθερου μοντέλου οικονομίας, φαίνονται σήμερα .
Και αν τύχει και μας ξανα-υποτιμήσουν, ξέρουμε όλοι τι θα πούμε: ότι η διεθνής των κερδοσκόπων έδρασε και πάλι ωστε να μειωθεί η φερεγγυότητα του ελληνικού δημοσίου και να πέσει κατηγορία ο δείκτης βιωσιμότητας του εθνικού μας προιόντος ! (αυτό παράγουμε:δημόσιο χρέος)!


Είναι όμως αλήθεια ότι στην καρδιά του αδυσώπητου trading oμολόγων/χρέους, εμφανίζεται πάντα και μια απόφαση των ''δικαστών'' του αγορών, που για δεκαετίες έθρεφαν δικτατορίες σε φτωχές κοινωνίες και πλέον τώρα θρέφουν με κέρδη και ...ποντάκια στα spreads ,τους κατόχους και τους dealers της νέας μεγάλης μπίζνας: των δημοσίων χρεών .
Εμείς όμως, ζούμε εδώ και 1,5 χρόνο - ίσως και παραπάνω- σε μια κατάσταση όπου απειλείται με πτώχευση μια χώρα χωρίς ωράριο , της μποτιλιαρισμένης μόνιμα παραλιακής οδού σε κάθε μικρή Αθήνα που φτιάχτηκε μεταπολιτευτικά, κα των γεμάτων καφέ και των ξενυχτάδικων…

Τι τους λέμε όλους που θέλουν να μας βάλουν σε καλούπι ;

΄΄Δεν πτοούμαστε κύριοι! Πτωχεύστε μας! Κανείς στον κόσμο σαν εμάς δεν ξέρει οτι η ...φτώχεια θέλει καλοπέραση!

Εμείς, ακόμη και αν μάς στείλετε σε ΒΒΒ-- και κάτω απο το μηδέν δηλαδή- πάλι πρώτο τραπέζι θα καθήσουμε, σχεδόν όλοι!
Αν τα ταμεία του κράτους κηρύξουν στάση πληρωμών, το δικό μας το πορτοφόλι θα τα βγάλει πέρα, αξιότιμοι κύριοι ελεγκτές!

Δεν μας πιανει το auditing (έλεγχος ) που κάνετε κύριοι της τρόικα , ούτε και η κοστολόγησης σας στην ακίνητη περιουσία ,μας φοβίζει!
Ξορκίζουμε τον θάνατο με δικό μας benchmarking, με δικό μας Ατομικό Χρεός, άσχετο απο το δημοσιονομικό των ανίκανων πολιτικών μας!

Θα ζήσουμε υποβαθμισμένοι, αλλά πάντα θα διασκεδάζουμε αγαπητοί κύριοι της Fitch , της Μοody’s ,της S&P! To ξένο και δανεικό χρήμα δεν μας ενδιαφέρει! Ζούμε αλληλοεξαπατώμενοι, είμαστε η κοινωνία της σιωπηρής συνωμοσίας, που δανειζόμαστε απο το δικό μας μέλλον, οχι το δικό σας!

Την δική μας λογική δεν θα την υποβαθμίσετε ποτέ!΄΄
( γιατί το απέραντο φρενοκομείο μας ,δεν πεθαίνει ποτέ... )

Οι ' Αγορές ' έχουν όνομα και διεύθυνση ...

Ηλίας Καραβόλιας

Είναι αλήθεια πως το ʽκούρεμαʼ του χρέους γίνεται πλέον πολιτικά και οικονομικά αποδεκτό ως πιθανότητα από την Ε.Ε. με τον Μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης που ετοιμάζεται να λειτουργήσει από το 2013. Αλλά κρύβεται απο όλους μια μεγάλη αλήθεια:ως κίνδυνος για τους ιδιώτες επενδυτές θα ισχύει μόνον για τις νέες εκδόσεις κρατικών ομολόγων, στην πρωτογενή αγορά των οποίων θα μπορεί να συμμετέχει και ο Μηχανισμός.

Να διευκρινιστεί κατ αρχήν οτι άλλο ο μόνιμος μηχανισμός σταθερότητας (European Stability Mechanism) απο τον σημερινό προσωρινό (European Financial Stability Mechanism) και άλλο ο μή θεσμικός αλλά πολύ ουσιαστικός μηχανισμός δημοσιονομικής επιτήρησης, που θα πετύχει την αποφυγή δημιουργίας δημοσιονομικών ελλειμμάτων στο μέλλον και θα ολοκληρωθεί τον Ιούνιο.

Η Ε.Ε είναι αληθεια οτι ναι μεν δηλωνει παρούσα αλλα με έναν μηχανισμό διαμεσολάβησης ανάμεσα στις χρεωμένες χώρες (που δεν μπορούν να δανειστούν από τις αγορές) και τις ίδιες τις αγορές ! (θα δανείζεται από τις αγορές όσα χρήματα χρειάζεται με όρους πιστοληπτικής αξιοπιστίας ΑΑΑ (λόγω των εγγυήσεων) και στη συνέχεια θα δανείζει τις χώρες με λίγο υψηλότερο επιτόκιο.

Πραγματικό χρήμα θα συνεισφέρουν οι 27 χώρες - μέλη μόλις 80 δισ. - και αυτά σταδιακά, εντός πενταετίας. Τα 620 δισ. θα είναι εγγυήσεις ! Ας μην ονειρευόμαστε ρευστότητα λοιπόν ,αντιθέτως να προετοιμαζόμαστε για πρόωρη εξάλειψη της επιτυχίας εξοικονόμησης 6 δις για την Ελλάδα, απο μείωση του επιτοκίου, καθώς αυτή θα υπερκαλυφθεί από την αύξηση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ και των επιτοκίων της αγοράς που φέρνει η νέα διεθνής κρίση ρευστότητας και αφερεγγυότητας.

Οπως δείχνει τελευταία μελέτη των Reinhart & Rogoff (“A decade of debt”, April 2011), έχουμε εισέλθει σε μια δεκαετία όπου το ύψος των χρεών -δημοσίων και ιδιωτικών- παγκοσμίως ξεπερνά κάθε άλλη ιστορική περίοδο και δεν επιτρέπει καμία αισιοδοξία για επιστροφή σε ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης, ικανούς να δικαιολογήσουν μαζικές επενδύσεις και ομαλή αποπληρωμή και μείωση των χρεών.

Κάποιοι επιμένουν να μην κατανοούν το πόσο έντονα άλλαξε ο κόσμος τις τελευταίες εδομάδες με την γεωπολιτική κρίση που ξεκινά από τη Β. Αφρική και φθάνει στην Ιαπωνία ( ακόμα και οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. 24-25 Μαρτίου,θα βρίσκονται -για άλλη μία φορά- πίσω από τις εξελίξεις. Κάτι που έγινε πλέον κανόνας τον οποίο αντιλαμβάνονται οι αγορές και αντιδρούν αναλόγως αυξάνοντας επιτόκια και σπρεντ για τις προβληματικές οικονομίες..)

Αλλού όμως είναι το μεγάλο πρόβλημα στην παγκόσμια ισορροπία του ατέρμονου χρεόυς: οι αραβικές χώρες του Κόλπου και η Ιαπωνία καλύπτουν αγοραστικά το 25% των 4,5 τρισ. δολ. των ετήσιων εκδόσεων ομολόγων για την αναχρηματοδότηση του χρέους των ΗΠΑ. Όμως, στις μεν αραβικές οικονομίες με την αποσταθεροποίηση των απολυταρχικών καθεστώτων, και τις προσπάθειες των ΗΠΑ εκεί να αποτρέψουν κινεζική εισβολή κεφαλαίων ,ένα μεγάλο μέρος των πλεονασμάτων αυτών στρέφονται πλέον σε επενδύσεις υποδομών και δημοσίων υπηρεσιών στο εσωτερικό των χωρών του στη δε Ιαπωνία οι τεράστιες ανάγκες χρηματοδότησης (υπολογίζονται 600 δισ.) για την ανακατασκευή των κατεστραμμένων υποδομών .

Ετσι καθίσταται εξαιρετικά εξαντλήσιμη η δεξαμενή ρευστότητας για την χρηματοδότηση των αμερικανικών ελλειμμάτων και χρεών. Διότι ενώ παγκοσμίως τα κρατικά χρέη ανέρχονται σε 42 τρισ. δολ. και μαζί με αυτά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης φθάνουν τα 50 τρις. Μόνον στις ΗΠΑ, τα υφιστάμενα και δυνητικά κρατικά χρέη (λόγω χρεωκοπημένων ασφαλιστικών ταμείων και προγραμμάτων υγειονομικής περίθαλψης) υπολογίζονται σε 75 τρισ. δολ, προφανώς γι αυτό και η PIMCO νο1 παγκοσμίως fund manager, πουλάει κρατικά αμερικανικά ομόλογα εδώ και δύο μήνες...

Και αυτό σε μία περίοδο που η Κίνα (ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής σε ομόλογα ΗΠΑ) εμφανώς περιορίζει τη δική της συμμετοχή, με το πρόσχημα της συναλλαγματικής κάλυψης
των πλεονασμάτων της έναντι του κινδύνου του δολαρίου. Η δέ Μ. Βρετανία, που έχει καταντήσει μια προβληματική και ελλειμματική δημοσιονομικά χώρα της ευρωπαϊκής περιφέρειας, επίσης αδυνατεί να επενδύσει σε αμερικανικούς τίτλους όπως το έκανε μέχρι τώρα. Είναι πασιφανές ότι το τεράστιο αμερικανικό χρέος μπορεί πρακτικά να χρηματοδοτηθεί μόνον εσωτερικά, με την έκδοση νέου χρήματος από τη Fed- μια νοσηρή πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης που έχει καθαρά πληθωριστικά αποτελέσματα και οδηγεί σε συνεχή εξασθένιση του δολαρίου.

Αυτή τη στιγμή, Ιαπωνία και Αμερική αντιμετωπίζουν μια τεράστια δημοσιονομική κρίση χρηματοδότησης απλώς τυπώνοντας νέο πληθωριστικό χρήμα και εντείνοντας την ανισορροπία στις νομισματικές σχέσεις και προκαλώντας αφανή εμπορικό πόλεμο.

Κάτι μας διδάσκει όμως η μακρο/κή θεωρία , για όσες οικονομίες δεν εκτυπώνουν χρήμα και οφείλουμε να το ζυγίσουμε σοβαρά : υπάρχει μία διαδικασία αύξησης του κόστους διαβίωσης (πληθωρισμός) και του κόστους του χρήματος (επιτόκια) με καταστροφικές επιπτώσεις για όσες χρεωμένες χώρες δεν έχουν τη δυνατότητα να
αυτοχρηματοδοτηθούν .

Η προτεινόμενη διαχείριση του χρέους από ΔΝΤ και Ε.Ε είναι η ακόλουθη:
-- 110 δισ. που πρέπει να αποπληρωθούν από το 2013 μέχρι το 2020, η Ελλάδα δεν θα μπορεί μάλλον να τα πληρώσει, άρα θα έχει τη δυνατότητα να τα αναχρηματοδοτήσει με νέα ομόλογα που θα αγοράζει ο μηχανισμός στήριξης.
--80 δισ. που είναι στη δευτερογενή αγορά θα επαναγοραστούν κατά ένα μέρος, μέσω ιδίων πόρων - από τα 50 δισ. δηλαδή των ιδιωτικοποιήσεων.
--τα ομόλογα στην ΕΚΤ μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο ...
μέλλον (να ανταλλαγούν δηλαδή με νέες σειρές ομολόγων που θα εκδοθούν με την εγγύηση ΑΑΑ του μηχανισμού )

Το σχέδιο λοιπόν αυτό δεν σταθμίζει τίς σημερινές ρεαλιστικές δυνατότητες των πλέον ισχυρών επενδυτών στις αγορές Ομολόγων ,δηλαδή Κινέζων, Ιαπώνων και Αράβων ...

Γι αυτό φωνάζαμε απο πέρσι, οτι αυτούς τους επενδυτές έπρεπε να τους δούμε σαν χώρα μόνοι μας, πριν εμπλακεί μαζί μας ο Μηχανισμός Στήριξης ΔΝΤ-ΕΕ και φυσικά πρίν διογκωθεί το χρέος των ΗΠΑ ή ξεσπάσουν έκτακτα γεωπολιτικά γεγονότα ( πέρυσι, δεν είχαμε ακραία φαινόμενα αβεβαιότητας, αν και υπήρχε το μέγα πρόβλημα της φούσκας κρατικών ομολόγων )

Αλλά δυστυχώς , δεν εξηγεί κάποιος στον πρωθυπουργό και στον υπουργό οικονομίας, οτι αν δεν ξέρουν να φέρουν χρήμα απο τα θεσμικά πορτοφόλια, ελληνικά και ξένα, τότε απλά δεν μας κάνουν και κακώς πληρώνονται...

Μην κτίζεις γέφυρα εκεί που δεν υπάρχει ποτάμι, λέει μια Κινέζικη Παροιμία....

Η σπείρα του ατέρμονου Χρέους :‘καλό', 'κακό' Χρέος και αναλωθέν Κεφάλαιο….

Του Ηλία Καραβόλια

Όσοι ζουν από τους αριθμούς μπορούν εξίσου εύκολα να χαθούν εξαιτίας τους…
George Goodman

Το συσσωρευμένο δημόσιο χρέος της χώρας μας, αλλά και της Πορτογαλίας,της Ισπανίας και άλλων κρατών αντιπροσωπεύει ένα κεφάλαιο που δεν υπάρχει πλέον ούτε ως χρήμα ούτε ως παραγωγική δυνατότητα (σημ: το χρεός της Ιρλανδίας είναι άλλου είδους, καθαρά πιστωτικής φύσεως) Το δικό μας χρέος λοιπόν έχει αναλωθεί σε μια κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών, σε δημόσιους οργανισμού και εξοπλισμούς οι οποίοι δεν παράγουν εισόδημα, σε κρατικές υποδομές που φθείρονται. Επίσης αντιπροσωπεύει κέρδη και φοροκλοπές που σε μεγάλο βαθμό, έχουν φυγαδευτεί στο εξωτερικό. Άρα, αυτό το συσσωρευμένο χρέος, ως αναλωθέν κεφάλαιο, δεν μπορεί να αναπαραχθεί, δεν μπορεί να δώσει εισόδημα, άρα δεν μπορεί να πληρωθεί.

Το μείζον ερώτημα είναι αν το πλεόνασμα από μελλοντική οικνομική ανάκαμψη χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή αυτού του παλαιού και αναλωθέντος πια κεφαλαίου,πότε θα ξεχρεώσουμε κάποια στιγμή…

Κάποιες φωνές νεοκευνσιανών οικονομολόγων , όπως ο Γάλλος Ζακ Ατταλί σε ένα πρόσφατο βιβλίο του, μας καλούν να σκεφθούμε το πρόβλημα του Δημόσιου Χρέους με όρους ενός «καλού» και ενός «κακού» χρέους. Το «καλό» χρέος είναι το νέο χρέος που πρέπει να υπάρξει, με προσοχή και επιμέλεια μόνο για αληθινούς αναπτυξιακούς σκοπούς .Το «κακό», είναι το χρέος που έρχεται από τα υπέρογκα δημόσια δάνεια του παρελθόντος, το οποίο θα πρέπει να απορροφηθεί από κάποιον ευρωπαϊκό ή διεθνή φορέα, μέσω του οποίου θα μπει σε μια διαδικασία μακροχρόνιας απόσβεσής του.

Το νεκρό και πεθαμένο κεφάλαιο,το ’κακό ‘ χρέος δηλαδή δεν θα πρέπει να πνίξει, κρατώντας ουσιαστικά εγκλωβισμένο,δέσμιο του παρελθόντος το ζωντανό κεφάλαιο και μαζί μ’ αυτό φυσικά κρατάει δέσμια ολόκληρη την οικονομία και την κοινωνία, σε ένα οδυνηρό μέλλον, σχεδόν εφιάλτικό.

Αυτές είναι οι εύκολες καταγραφές της πραγματικότητας, είναι οι απλές ορθολογικές διαπιστώσεις των οικονομολόγων. Η δουλειά μας όμως είναι να υποδεικνύουμε λύσεις, προτάσεις, θέσεις….

Υπάρχει πλέον μια αδήριτη ανάγκη που ,αν είχε εγκαίρως συνειδητοποιηθεί πριν την προσφυγή στον μηχανισμό στήριξης( Μάρτιο 2010) ίσως να μην είχαμε την κοινώς ομολογουμένη αποτυχία της κβερνητικής οικονομικής πολιτικής ( αυτή απέτυχε, μεχρι στιγμής, όχι το Μνημόνιο σαν αναγκαίο αντίτιμο του δανεισμού από τον μηχανισμό στήριξης)

Η ανάγκη αυτή, καλείται επαναδιαπραγμάτευση με τους πιστωτές ,αλλά αφού πρώτα τους κατηγοριοποιήσουμε : ορισμένοι δικαιούχοι, όπως ασφαλιστικά ταμεία σε Ελλάδα και Ευρώπη, ή μικροαποταμιευτές, θα πρέπει να εξαιρεθούν από το όποιο κόστος ΄΄κουρέματος΄΄ ή να αποζημιωθούν ώστε να γλυτώσει τα δεινά η δική μας οικονομία. Αυτό και μπορεί και πρέπει να γίνει, ακόμα και αν χρειαστεί μια ριζική αντιπαλότητα με το γερμανογαλλικό διευθυντήριο της Ε.Ε, το οποίο φυσικά προσπαθεί να διαφυλάξει τα συμφέροντα των δικών του τραπεζών που κρατούν ελληνικά ομόλογα.


Λύσεις που προτείνονται από ακραίες φωνές, όπως
-να επιτραπεί ο κατευθείαν δανεισμός και των κρατών από την ΕΚΤ, όπως συμβαίνει και με τις τράπεζες.
- να δημιουργηθεί κοινός μηχανισμός δανεισμού για την έκδοση ευρωομολόγων
- να μετατραπεί μέρος των εθνικών χρεών σε κοινό ευρωπαϊκό χρέος.
- να γίνει διαγραφή, αδρανοποίηση ή επαναγορά μέρους του χρέους με τους πόρους του Ταμείου Σταθερότητας,

δεν μπορούν να είναι βιώσιμες εκτός και αν εξασφαλισθεί μια ισχυρή αναπτυξιακή ώθηση σε όλη την Ε.Ε μέσα από έναν ενισχυμένο προϋπολογισμό . Και ως γνωστόν, η ανάπτυξη δεν διατάσσεται με λόγια, δεν ξεκινάει χωρίς υφεση.

Άντι λοιπόν να σπέρνουμε σενάρια ελεγχόμενης χρεωκοπίας, ας συμβιβαστούμε με την ιδέα μιας μόνιμης ελεγχόμενης αποπληρωμής, σε αυτό το σπιράλ του ατέρμονου χρέους που μας έβαλαν οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης. Αρκεί να διεκδικήσουμε ως χώρα , έναν αναγκαίο όρο : να προβλεφθεί μια ρήτρα ώστε σε περίπτωση ύφεσης ή υψηλής ανεργίας να μειώνεται ή και να παγώνει προσωρινά η εξυπηρέτηση του χρέους .Ο όρος αυτός δεν είναι ανέφικτος, δεν είναι καινούργιος . έχουμε ξαναναφερθεί σε αυτόν και είχε προταθεί από το ..γερμανικό Bruegel Institute.Πρόκειται στην ουσία για την λύση που θα αναγκάζει τις χώρες να πληρώνουν μέχρι εκεί που….παράγουν( GDP linked debt payment) και τους πιστωτές να προσπαθούν να στηρίζουν την παραγωγή και την ανάπτυξη αυτών των κρατών.

Γιατί όπως και να το κάνουμε, στο ‘παίγνιο΄δανεισμού που έχει εγκατασταθεί στην ανισοβαρούς ανάπτυξης Ευρώπη, θα ισχύσει κάποια στιγμή η λογική συνθήκη της κυκλοφορίας του χρήματος που παράγει το ατέρμονο χρέος: αν δεν στηρίξεις αυτόν που σε χρωστάει, δεν θα πάρεις ποτέ πίσω αυτά που του δάνεισες και ούτε θα μπορείς να τον ξαναδανείσεις….

ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΤΑ ΠΑΙΓΝΙΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Πολλοί πλέον ξέρουμε οτι στην χώρα αυτή καλό είναι να κρατάς το σάλιο σου και να ασχολείσαι με την καθημερινότητα και την τεχνική εξισορρόπησης στους μηνιαίους λογαρισμούς εν καιρώ κρίσης.
Στην ροή των ειδήσεων, ολοι σχεδόν αποκτούν κάποια στιγμή μια ανοσία στην εκπομπή ανούσιων πολιτικών μηνυμάτων( ιδια πρόσωπα, ιδια γευση).
Άραγε υπάρχει πιθανότητα διάλυσης του ελληνικού πολιτικού συστήματος, στην βάση της επικράτησης Απλής Αναλογικής, μετρώντας τους όποιους κινδύνους ακυβερνησίας για κάποιο διάστημα;
Μπορεί η κοινωνία να κατανοήσει την υφιστάμενη αντιδημοκρατική εκλογικη μηχανική εξουσίας;
Μήπως ετσι θα πάψει να έχει και το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ο ΛΑΟΣ, δογματικό, εύκολο και καταγγελτικό λόγο;
Τί φοβάται άραγε η καθεστωτική νοοτροπία των δικομματικών προνομιούχων; Μήπως αυξηθούν οι κομμουνιστές ή μήπως αυξηθούν οι ακροδεξιοί; Και λοιπόν;
Εχει ή δεν έχει ''μαξιλάρια'' και δικλείδες ασφαλείας η σύγχρονη πρωθυπουργοκεντρική-απολυταρχική δημοκρατία,που δυστυχώς ανδρώθηκε επι Α.Παπανδρέου, ενώ επί Κ.Καραμανλή και Γ.Παπανδρεόυ βρέθηκε στην υπερτατη εκδοχή της;
Ο εκλογικός νόμος, η διαδιακασία ανάδειξης αρχηγού κόμματος, και άλλα πρωτεύοντα θέματα που αναδεικνούν ομάδες και πρόσωπα εξουσίας που μας διαφεντέυουν, έχουν μελετηθεί διεθνώς, και σε αρκετές περιπτώσεις,δημοκρατικοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό ,παράγοντας εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ζωή, εργασία,οικονομία,πολιτική, εξουσία, είναι παίγνια με κρυμμένους μηχανισμούς προτιμήσεων( επι τη ευκαιρία,πριν 2 χρόνια,το Νόμπελ Οικονομίας δόθηκε σε ομάδα Οικονομολόγων που 25 χρόνια ασχολέιται με άυτή την Συμπεριφορική Μηχανική των συναλλαγών μεταξύ ατόμων με διαφορετικές προτιμήσεις).
Τα πάιγνια, θέλουν κανόνες. Οι κανόνες είναι λάθος στην ελληνική πολιτική σκηνή και απο αυτούς πηγάζουν και οι μή αποδοτικοί θεσμοί.
Η ανατροπή των κανόνων δεν είναι αναρχική πράξη κατεδάφισης νόμων και θεσμών. Είναι πολιτική πράξη ,πράξη παρέμβασης.
Ας μην ρωτάμε πώς θα αλλάξουν οι κανόνες και σε ποιά συμφέροντα σταματούν...Ας τολμήσουμε να τους αλλάξουμε...

Η Συστημική Αδράνεια στην Κρίση.

Η Συστημική Αδράνεια στην Κρίση.
Toυ Ηλία Καραβόλια

Μας καλούν πολλές φωνές να απεργήσουμε,να μην εργαστούμε,να διεκδικήσουμε, να κινήσουμε την μηχανή της διαμαρτυρίας...Σύμφωνοι!
Αλλά δεν πρέπει όμως κάποτε να γυρίσουμε και τον τροχό της οικονομίας, τον ιμάντα του κέρδους, τον αγωγό της υπεραξίας που χωρίς αυτόν δεν αναδιανέμεται ο πλούτος ;

Μας καλούν να διαδηλώσουμε, αλλά και να στοχαστούμε. θα πρόσθετα να μελετήσουμε και το ''Δικαίωμα στην τεμπελιά'' του Λαφάργκ,αλλά και τα προλεταριακά μανιφέστα του ...πεθερού του (Μαρξ) καθώς και τους αγώνες των εργατών σε όλη την γή.
Και μετά ; Θα...ξανακαθήσουμε στα σύγχρονα εργοστάσια παραγωγής: σε τράπεζες ,γραφεία, πολυεθνικές, δημόσιες υπηρεσίες, ωστε να εισφέρουμε τον χρόνο μας στο απρόσωπο εργοδοτικό καθεστώς, στο αντικοινωνικό και παρασιτικό κύκλωμα των τοκογλύφων της χρηματιστηριακής διεθνούς και των ντόπιων πολιτικών τους νταβατζήδων...

Ζούμε μια πρωτοφανή κατάσταση σύγχυσης μεταξύ της ελευθερίας επιλογής του Ατόμου να δρά εντος Αγοράς και της Κοινωνίας και της συμμετοχής του σε αυτές !

Και ενώ συνεχίζεται το σπιράλ αργού θανάτου των ατομικών επιθυμιών και των συλλογικών οραμάτων,όλοι παραβλέπουν οτι στην μηχανική των οικονομικών συστημάτων, δεν υπάρχει μια ...αριστερή (!) π.χ. θεωρία/ιδεολογία που να μπορεί σήμερα να γυρίσει σωστά τους ιμάντες του κέρδους και να αναδιανείμει πλούτο στις μάζες.
Τον ρόλο αυτό , αναλαμβάνουν τα δελτία των 8:00 ,με τα οποία το εξωτερικό συστημικό καθημερινό άγχος της υπερπροσπάθειας μετοικεί σε μεγάλο βαθμο εντός της δικής μας διχασμένης υποκειμενικότητας, μεγαλώνοντας τον ατομικό φόβο μιας αποτυχίας ή της χρεοκοπίας ψυχής και περιουσιών...
Η δομική οικονομική κρίση που ζουν πολλές κοινωνίες ,αλλά κυρίως η νεοελληνική, στηρίζεται με αυτό τον τρόπο και στην ενδοψυχική εμπλοκή,χαρακτηριστική της δήθεν συλλογικής νοημοσύνης των ΜΜΕ.

Μια κατάσταση παθητικής αποδοχής των δρώμενων, οπότε και οι κοινωνίες σερβίρουν στα μέσα, αυτά τα στοιχεί που τις αποχαυνώνουν !

Η επικληση λοιπόν απο ακραίες φωνές για δηθεν κινηματική συμβολοποίηση της αγανάκτησης, δεν μπορεί να αποσοβήσει δομικές ανισορροπίες :
ολοι μας , μετέχουμε έμμεσα ή αμεσα -σε αυτές τις ανισορροπίες ,ασχετα αν δεν ισχύει η ηλίθια κατα Πάγκαλο λογική οτι όλοι μαζί τα φαγαμε..

Ακόμα και αν ανατρέξουμε στην μαρξιστική θεωρία, θα δούμε την α-δυνατότητα του οργανωτικού Συμβολικού θεάτρου της ανατροπής: η προτροπή για τους προλετάριους να ενωθούν, ηταν περισσότερο σαν...ευχή του γεροΚάρολου, μάλλον απωθημένη, προιόν της εσχατολογικής του προσέγγισης για την συλλογική νοημοσύνη των καταπιεσμένων και την ασυντόνιστη δράση των ατόμων που εξεγείρονται στους δηθεν αδυσώπητους νόμους της Αγοράς.

Η Ευρώπη είναι εδώ....

Toυ Ηλία Καραβόλια

Οι σημερινές εξελίξεις στις Βρυξέλλες, με την ανάσα της επιμήκυνσης αποπληρωμής και την μείωση του κόστους δανεισμού, δεν είναι μια μεγάλη ''νικη'' ,αλλά σίγουρα είναι μια στρατηγικής σημασίας εξελιξη για να αποφύγουμε τις οδυνηρές συνέπειες μιας έσχατης λύσης στο οικονομικό μας αδιέξοδο σαν χώρα.

Στις 23/1 /2011 σε άρθρο μου στο www.moneygate.gr (Aυτοεκπληρούμενες Προφητείες) ,που αναδημοσιέυτηκε απο πολλά ειδησεογραφικα sites είχα επισημάνει μεταξύ άλλων ότι

''.....η βιωσιμότητα ή μη του ελληνικού χρέους , δεν στηρίζεται σε απλά μαθηματικά, αλλά σε μια σύνθεση οικονομετρικών προβλέψεων και αλγοριθμικής μηχανικής .Ειδικα στην περίπτωση της Ελλάδας περιλαμβάνει και την παράμετρο της ευρωπαικής πραγματικότητας( κοινό νόμισμα, αρχή αλληλεγγύης, domino effect κ.α) ''

Επίσης στο www.elzoni.gr έγραφα,3/2/2011 (Το πιο πιθανό σενάριο )

''Ενόψει της Συνόδου Κορυφης, αυτό που είναι πιθανότερο να συμβεί, είναι ότι η ΕΕ θα επιμηκύνει το χρόνο αποπληρωμής των 110 δις. ευρώ και στη συνέχεια θα θέσει το θέμα της επιμήκυνσης για το υπόλοιπο χρέος . Είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα γία κάτι τέτοιο , παρά το ενδεχόμενο να συμβεί έστω και βελούδινο «κούρεμα». Δεν είναι «ορθολογικό» να γίνει επαναγορά χρέους από την ελληνική κυβέρνηση στις σημερινές τρέχουσες αξίες ( -25-30%) με ενέχυρο την έκδοση ΑΑΑ ομολόγων από την ΕΚΤ.''

Τό ιδιο υποστηρίξα στις τρείς διαλέξεις μου (23/3/ 2010, 1/1/22010, 10/3/ 2011)
στο Institute of Diplomacy and Global Affairs, του Αmerical College of Greece. Ειδικά τον Δεκέμβριο του 2010 είχα επισημάνει.

''' Οι αποκρατικοποιήσεις οτι είναι το κλειδί για να μην χρεοκοπήσουμε .Μια ανάσα επιμήκυνσης, δεν θα είναι απλά προσωρινή λυση ,και επιμένω : παρα την ανικανοτητα εισπραξης εσοδων και την υφεση λογω κυριως Μνημονίου, ούτε κούρεμα, ούτε ευρωομολογο θελουν στην Ε.Ε,ουτε και σχέδιο επαναγοράς με χαμηλότοκα δάνεια επεξεργαζονται M.ια ηπια ανδιαρθρωση μπορεί να συμβει ,αλλά πλεον με λίγες πλεον πιθανότητες και μετά τις γερμανικές εκλογές... '

Επέμενα και δημοσίευα ,ότι το ελληνικό χρεός, και να μην ηταν βιώσιμο , θα το κανουν... βιώσιμο ! Και θα μας βγαλουν στις αγορες , το αργότερο μεσα του 2012...

Δεν ειμαι απλα ο .... αισιόδοξος οικονομολόγος, ούτε φυσικά ο φιλο- κυβερνητικός supporter ! Όμως όποιος ασχολείται με τις αγορές χρέους ,δεν θα πρέπει να συγχέει τα απλά μαθηματικά με την συνθετη λογική της θεωρίας παιγνίων σε πολιτικο/οικονομικά διακυβεύματα . Το default μιας χωρας του ευρώ το 2011, θα γεννουσε συστημικό ρίσκο στα alpha metrics(συστήματα διαείρισης αποδόσεων ) κυρίως στα euro/dollar ratios( δείκτες ευρω/δολαρρίου) και όχι τόσο αναστάτση στις αγορές ομολόγων. Κοινώς, θα σήμαινε την έναρξη μιας πιθανής ανισορροπίας νομισματικής κυκλοφορίας,αφού θα ήταν βαρύ πλήγμα για το ευρώ ,χωρίς για αυτό να είχε κάνει κα΄τι η εμποριή πολιτική των ΗΠΑ ή της Κίνας. Δηλαδή θα επρόκειτο για ενδογενή αστάθεια..

Και όπως είχα επισημάνει και παλιότερα ( www.elzoni.gr 3/2/2011

'''Το θέμα βρίσκεται στα «μαύρα κουτιά» των hedge funds, και στο πόσο «χρέος» δικό μας παίζουν στις αγορές, δηλαδή πώς αποτιμούν και μοχλεύουν διαφορετικά τα ομόλογα μας, από τους συντηρητικούς θεσμικούς (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία), που έστω και αργότερα τουλάχιστον θα πάρουν σίγουρα τα λεφτά τους, αφού θα έχουν τώρα υψηλότερη εγγύηση. Τα hedge funds δεν έχουν όφελός να αλλάξουν αυτή την στιγμή τα ελληνικά ομόλογα διότι θα αποκτήσουν αυτόματα χρονική επιμήκυνση στις προσδοκώμενες αποδόσεις και δεν θα μπορούν να στοιχηματίζουν, αντισταθμίζοντας στην δευτερογενή αγορά!''

Αναγκάζομαι να ξανατονίζω τις απόψεις αυτές, διότι όταν απο καιρό τώρα η Μερκελ μιλούσε για ένα σχέδιο ωστε να επομιστούν και οι ιδιώτες επενδυτές -τράπεζες/θεσμικοι- το βαρος μιας κάποιας ελεγχομενης πτώχευσης,δεν το έλεγε έτσι τυχαία. Είχε σταθμίσει τα οφέλη τόσο για το τραπεζικό της σύστημα όσο και για την ευρύτερη εμπορική της πολιτική , και δεν στράφηκε τυχαία τοτε κατά των κερδοσκόπικών επενδυτικών τραπεζών στις ΗΠΑ και των hedge funds...

Όσο για τη λυση του ευρωομολογου, που ούτε καν συζητήθηκε, σας παραπέμπω στο άρθρο μου στο www.moneygate.gr και www.elzoni.gr ,με τίτλο ''Γιατί δεν πρέπει να τυπωθεί νέο χρήμα στην ευρωζώνη '' όπου το σχεδόν το μηδένιζα ώς ενδεχόμενο,πρός το παρόν..

Η νέα αρχιτεκτονική στην Ευρωζώνη ωφελεί την Ελλάδα αφού επιβάλλει μακροπρόθεσμη πειθαρχία χωρίς βραχυχρόνιους περιορισμούς σε σχέση με τους ήδη υπάρχοντες στο Μνημόνιο. Και φυσικά δεν είναι τυχαία η μετονομασία του Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας σε Σύμφωνο του Ευρώ.

Η Ευρώπη είναι εδώ , αυτό φαίνεται να ισχύει πλεόν για τις παγκόσμιες αγορές.Μένει να εκμεταλλευτούμε την νέα ευκαιρία που μας δίνει να ζήσουμε κάτω απο την ομπρέλα της, και οχι να κατασκευάζουμε ηλίθια και επικίνδυνα σενάρια περί πτώχευσης και δραχμής...
Δεν σωθηκαμε, αλλά προσωρινα θα κολυμπάμε ακόμη με το κεφάλι έξω απο το νερό. Αρκεί να μην το ξαναβουτήξουμε μέσα στην θάλασσα της ανικανότητας διαχείρισης και θάρρους για τομές.

O μεγάλος υποκινητής των Αράβων.

Tου Ηλία Καραβόλια

Οι εξεγέρσεις σε Τυνησία, Αίγυπτο, Λιβύη ερμηνεύονται κάθε βράδυ στα δελτία ειδήσεων καθώς και στις στήλες των εφημερίδων ή στο δίαδίκτυο, πάντα με ερωτηματικό ως προς την προέλευση,τη εξέλιξη και την κατάληξη τους.

Η εύκολη λύση της ορθολογικής εκδοχής, καταφεύγει στη αγαπημένη μας θεωρία του ‘ μεταδοτικού ιού ΄,του ΄ντόμινο΄. Ένας υπόγειος σεισμός στην –δήθεν- σε καταστολή τόσα χρόνια βορειοαφρικανική περιοχή, μοιάζει να μας συναρπάζει ως προς τις αναλύσεις, τις γεωπολιτικές διαστάσεις , τις γνωστές βαθυστόχαστες εκδοχές. Και αμελούμε- σκόπιμα μάλλον- την πλεόν απλή, λογική και ουσιαστική αιτία του φαινομένου…

Υπάρχουν και εκδηλώνονται εδώ και χρόνια κοινωνικές, πολιτικές και ιδεολογικές εντάσεις στο Μαρόκο, στην Τυνησία,στην Αλγερία, στην Αίγυπτο, στην Υεμένη… Το 1996 το καθεστώς Καντάφι στην Λιβύη έσφαξε 1200 πολιτικούς κρατούμενους που εξεγέρθηκαν ,ενώ αυτό του Μουμπάρακ από το 1994-1999 σχεδόν ‘εξαφάνισε’ 350 αντιφρονούντες( στοιχεία 2010,Human Rights Report)
Oι εκλογές στην Τυνησία, αλλά και σε Άιγυπτο,Λιβύη, δεν ήταν απλά φαρσα νοθείας κάθε φορά, αλλά :

‘…. σε φτωχές γειτονιές , τα εκλογικά τμήματα είχαν πάντα στρατιωτικές ή αστυνομικές δυνάμεις απ έξω ώστε να παρεμποδίζουν τη είσοδο ανεπιθύμητων στο καθεστώς ψηφοφόρων’
( ανταποκριτής της Guardian, Τυνησία, εκλογές 2001)

Οι κοινωνίες αυτές τώρα, στην εποχή του facebook, του Al Jazeera, της δικτύωσης με τα δρώμενα σε Ευρώπη και ΗΠΑ, έφθασαν στο σημείο όπου οι φόβοι για την ζωή τους, το μέλλον τους και το παρόν τους μενουν οριστικά πίσω, απωθούνται. Μια συσσωρευμένη αξιοπρέπεια από τις διαρκείς απαγορέυσεις, τα βασανιστήρια και τους αποκλεισμούς, εκφράζεται σε μια έξαρση ατομικής και συλλογικής ιδιοσυγκρασίας.

Σε εμάς, τους ‘πολιτισμένους’ δυτικούς λαούς,η υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια στην ζωή είναι σχεδόν απόλυτα ταυτισμένες με τα λεφτά, την δύναμη, την μικρο-εξουσία. Γι αυτούς τους υποτελείς πληθυσμούς –και δεν είναι μόνο οι βορειαφρικανοί- υπάρχουν, στην εποχή της άμεσης ενημέρωσης και της πληροφορίας, αξίες (θαμμένες στον ψυχισμό τους) κοινωνικής συσχέτισης .
Το να νομίζουμε ότι πρέπει αυτοί οι λαοί να εκπαιδευτούν με τις δικές μας δυτικές αξίες , είναι μια αυταπάτη που μας βολεύει, ειδικά τις ηγεμονικές δυνάμεις σε Ευρώπη ( η πίσω αυλή των Γάλλων και των Ιταλών, ηταν ανέκαθεν η Β.Αφρική- ας μην γελιόμαστε- σαν αντίβαρο κατανομής ισχύος για την Λατινική Αμερική- την πίσω αυλή των ΗΠΑ…)

Αυτό που 'ατσάλωσε' την αντοχή εδώ και δεκαετίεε του αραβικού κόσμου, είναι ο συλλογικός βασανισμός από τους ...φίλους( Καντάφι, Μουμπάρακ,Μπεν Αλί κ.α)των δικων μας...πολιτισμένων ηγετών

Χαμηλά εισοδήματα, απάνθρωπη εργασία, χάσμα ελπίδας μεταξύ φτωχών και πλουσίων (σχεδόν παντού σε αυτές τις χώρες,οι πλούσιοι φτιάχτηκαν απο την κρατική διαφθορά και όχι από την ελέυθερη αγορά και την πρόοδο)είναι το μίγμα της αγανάκτησης και της αντίδρασης στις πλατείες. Δυστυχώς όμως ,βρίσκει απέναντι του δοκιμασμένους και ικανούς μηχανισμούς βίας από τα δικτατορικά καθεστώτα. Πάντως , τα πάντα κρίνονται στους δρόμους εκεί κάτω…

Η αραβική εξέγερση επισφραγίζει κατ αρχην το τέλος της παλιάς κατανομής και ισορροπίας ηγεμονιών του ‘ανεπτυγμένου’ κόσμου έναντι των ‘υπανάπτυκτων’ βορειοαφρικανικών λαών και απ ότι φαίνεται το ίδιο ίσως συμβεί και στην μεσανοτολική ‘πυριτιδαποθήκη’

Μάλλον ζούμε την εποχή της σχετικής πτώσης στην διεθνή γεωπολτική παράμετρο της ισραηλινο-δυτικής ισχύος, εξαιτίας κυρίως της επερχόμενης αλλαγής στον ενεργειακό χάρτη. Το πετρέλαιο, δεν είναι πλεόν – και ας το λέει ο Καντάφι αλλά και τα… καλοπληρωμένα στελέχη πολλών think tanks- η μόνη αιτία για θεωρίες συνωμοσίας στις εξεγέρσεις: πολλές φορές η ιστορία δείχνει ότι συνωμοτούν η μοίρα με την ανέχεια, ώσtε να νικήσει η Ελευθερία…