O εκτυπωτής χρειάζεται μελάνι

Του Ηλία Καραβόλια 12/6

Φαίνεται ότι πάλι αρκετοί έχασαν στην προθεσμιακή αγορά του Φόβου ( εμείς ποντάρουμε καιρό τώρα αντίθετα ) και ότι για ακόμη μια φορά όχι απλώς θα πάρουμε τα δανεικά (5η δόση) αλλά θα ξαναδανειστούμε ένα νέο μεγάλο ποσό από τον μηχανισμό στήριξης. Αλλά ας το προσπεράσουμε και ας ασχοληθούμε με την είδηση που περνάει στα ψιλά πολλών ελληνικών κυριακάτικων εφημερίδων και όμως είναι η πλέον σημαντική για το μέλλον του ευρώ και της Ε.Ε : η Κομισιόν ανακοίνωσε δια του επιτρόπου της Ολι Ρεν, στην επιτροπή Οικονομικών του Ευρωκοινοβουλίου ότι ΄΄…αρχίζει την ‘τεχνική’ προετοιμασία έκδοσης ευρωομολόγου σε ορατό ορίζοντα…΄΄ (εκείνη την ωρα οι κάμερες έδειχναν τον Γιούνκερ να κουνάει… θετικά το κεφάλι του)

Αυτή είναι η πρώτη σοβαρή είδηση της εβδομάδας, που μάλλον θα γράψει ιστορία σύντομα, παρέα με το νέο πακέτο στήριξης για την Ελλάδα που φαίενται ότι θα αφομοιώσει μεσω του ΕFSF τα υφιστάμενα διακρατικά δάνεια του Μνημονίου (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία) αφού πρώτα φυσικά …εξασφαλιστεί για τις κοινωνίες της Ε.Ε ένα νέο Μνημόνιο μέχρι το 2015.

Η δεύτερη είδηση όμως κατά την προσωπική μου γνώμη, είναι το πρωτοσέλιδο αφιέρωμα του περιοδικού Time ( κυκλοφορεί στο εξωτερικό ήδη το τεύχος 20/6) στους μύθους που αφορούν την αμερικανική οικονομία για το προσεχές μέλλον (‘What recovery? The 5 myths about the US economy’, by Rana Foroohar )

O μεγάλος αυτός εκτυπωτής χρήματος, ο αιμοδότης στην ουσία (με ομάδα αίματος ‘το πράσινο νόμισμα’) όχι μόνο της αμερικανικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας , φαίνεται σχεδόν τρία χρόνια μετά την χρηματοπιστωτικη κρίση που τον έφερε στα όρια του, να θέλει… άμεση επιδιόρθωση. Και η αρθρογράφος, δεν αναφέρεται καθόλου στην υπερχρέωση στους ισολογισμούς των πολιτειών και στον εκτός ορίων ομοσπονδιακό συνολικό εξωτερικό χρέος, αλλά σε εγγενείς δομικές ανισορροπίες που πραγματικά υποδεικνύουν σοβαρούς κινδύνους .

Μύθος πρώτος που βαραίνει το ασθενές δολλάριο, ότι η καθίζηση της οικονομίας σε υφεσιακό στάδιο απαχόλησης,είναι προσωρινή και σχεδόν αναστρέψιμη .To αξιόπιστο McKinsey Global Institute εκτιμά ότι θα χρειαστούν 5 χρόνια από τον Οκτώβριο του 2008, σε σύγκριση με το συνηθισμένο κύκλο των 15-30 μηνών ιστορικά ,ώστε να επιστρέψει ο ρυθμός απασχόλησης στα πρό της κρίσης(κατάρρευση Lehman Brothers ) επίπεδα.Δηλαδή για περίπου 35 μήνες ακόμα η ανεργία θα καλπάζει .Ηδη τα τελευταία δεδομένα για τους δείκτες απασχόλησης ενόχλησαν τον Λευκό Οίκο και τώρα χρειάζεται μια εξωπραγματική τόνωση της απασχόλησης( 187,000 νεες θεσεις εργασίας τον μήνα ) ώστε να περιοριστεί στο 5% η ανεργία το 2020( με βαση τους μακροχρόνιους στόχους της Fed)

Δεύτερος μύθος, αρκετά ισχυρός είναι ότι το ΑΕΠ φαίνεται να προσγειώνεται σε επίπεδα κατω του 2,5 % ετησίως, οπότε τα συνήθη νούμερα ανω του 3% αποχαιρετούν τις ΗΠΑ και όπως λέει η δημοσιογράφος ΄΄Welcome to the 2% economy ΄΄.Τα πακέτα σταθεροποίησης ,όσα ομόλογα και να αγοράσει η Fed, δεν μπορούν να τονώσουν μακροχρόνια την πραγματική οικονομία, αν και απέδωσαν ήδη σε επίπεδο κεφαλαιακής επένδυσης από το Κράτος ( βλ Bloomberg Business week, Back of the Envelope Accounting for the Bailout,April 7,2011) όσο η πλειοψηφία από τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες που έχασαν και σπίτι και δουλειά, δεν έχουν πρόσβαση σε σταθερά εισοδήματα.
Και εδώ εμφανίζεται ο τρίτος μύθος, που χρόνια τώρα έλεγε ότι ο μέσος Αμερικανός ήταν ευέλικτος στις μετακινήσεις του εντός ΗΠΑ με 1 στους 5 κάθε χρόνο να αλλάζει τόπο εργασίας . Όμως, το 2009 έρευνες από 6 διαφορετικά πανεπιστήμια δείχνουν ότι 1 στους 10 πλέον έχει πρόθεση μετακίνησης ( από 21 % το 1980 , το νούμερο έφθασε στο 12 % το 2010) Οι λόγοι πολλοί αλλά κυρίως ότι η εγκατάσταση πλέον σε έναν τόπο συνοδεύεται από περισσότερα μακροχρόνια όνειρα και σχέδια ,λογω της ευφορίας των τελευταίων 15-20 ετών, που δυστυχώς για πολλούς μένουν τώρα…σχέδια.

Και πάμε στους δυο τελευταίους, αλληλένδετους και πλέον σημαντικούς μύθους. Ο ένας λέει ότι ο ιδιωτικός τομέας θα τα διορθώσει σχεδόν όλα και ο άλλος ότι οι επιχειρησεις αποτελούν τον πυλώνα της ανάκαμψης. Η θεμελιώδης αποσυσχέτιση της περιουσίας των αμερικανικών επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτές, μιλάει από μόνη της: ο νομπελίστας Μ.Spence δημοσίευσε πρόσφατα μελέτη που δείχνει ότι οι αμερικανικές εταιρείες από το 1990 μέχρι το 2009, περίοδο εξαιρετικής παγκοσμιοποίησης δραστηριοτήτων, μεταφέροντας πλούτο και θέσεις εργασίας στο εξωτερικό, συνέβαλλαν τα μέγιστα ώστε να συσσωρευτεί δυναμική ανεργίας και να εκτιναχθεί από το 2007 ( 4,5% ) μεχρι το 2011 ( 9,1% ). Την ίδια περίοδο τα κέρδη του ιδιωτικού τομέα από 1 τρις δολλάρια εκτινάχθηκαν στο 1,7 τρίς, τα οποία σήμερα λιμνάζουν στους ισολογισμούς των πολυεθνικώς δρώντων αμερικανικών κολοσσών . Όμως ,και εδώ χρειάζεται να σταθούμε, δεν είναι ο μόνος λόγος τo outsourcing και η παγκοσμιοποίηση: κυρίως μέσα στις ΗΠΑ, τα τμήματα R&D δεν επενδύουν σε νέο ανθρώπινο δυναμικό αλλά σε νέο μηχανικό και λογισμικό είδος παραγωγής….

Ας δούμε και το τελευταίο στοιχείο ανησυχίας : από το 1980 μέχρι το 2008, έχουμε σταδιακή πτώση (23 %) στον αριθμό των νέων επιχειρήσεων ανα 1.000 άτομα. Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά ( Dept. of Commerce/ Kauffman Foundation ) και δείχνουν ότι ο τομέας της χρηματοπιστωτικής οικονομίας απορρόφησε τόσο πολύ ταλέντο τα τελευταία 30 χρόνια,το ίδιο και η Silicon Walley, που μαζί με την Wall Street φαίνεται να είναι οι αφανείς αιτίες για να ξεθωριάσει το παλιό αμερικανό όνειρο του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία, το οποίο μετατράπηκε σε όνειρο αυτοδημιούργητου… broker ή εφευρέτη λογισμικού, δηλαδή εισοδηματία που δεν χρειάζεται να προσλαμβάνει ανθρώπους και να φεύγει από τον υπολογιστή του…


Επειδή εμείς σαν Έλληνες και σαν Ευρωπαίοι ζούμε την θηλειά των κρατικών χρεών και των ελλειμμάτων ( ενώ στις ΗΠΑ, που δεν έχουν… κανόνες Μααστριχτ, απλά χαλαρώνουν το σχοινί, δηλαδή μεταθέτουν προς τα πάνω και για το μέλλον το όριο του χρέους (!) ), δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε ανάλογα προβλήματα από αντίστοιχα δεδομένα ανισορροπίας στην πραγματική οικονομία. Καλό είναι ,ειδικά σε πανευρωπαικό επίπεδο, κάποτε να τα μετρήσουμε ώστε να μην ζούμε με τους δικούς μας επικίνδυνους μύθους, ειδικα τώρα που και εμείς αγοράσαμε τον δικό μας εκτυπωτή χρήματος ( EFSF και συντομα ΕSF ) ώστε να μην ξεμείνουμε στο μέλλον από μελάνι…