Η σπείρα του ατέρμονου Χρέους :‘καλό', 'κακό' Χρέος και αναλωθέν Κεφάλαιο….

Του Ηλία Καραβόλια

Όσοι ζουν από τους αριθμούς μπορούν εξίσου εύκολα να χαθούν εξαιτίας τους…
George Goodman

Το συσσωρευμένο δημόσιο χρέος της χώρας μας, αλλά και της Πορτογαλίας,της Ισπανίας και άλλων κρατών αντιπροσωπεύει ένα κεφάλαιο που δεν υπάρχει πλέον ούτε ως χρήμα ούτε ως παραγωγική δυνατότητα (σημ: το χρεός της Ιρλανδίας είναι άλλου είδους, καθαρά πιστωτικής φύσεως) Το δικό μας χρέος λοιπόν έχει αναλωθεί σε μια κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών, σε δημόσιους οργανισμού και εξοπλισμούς οι οποίοι δεν παράγουν εισόδημα, σε κρατικές υποδομές που φθείρονται. Επίσης αντιπροσωπεύει κέρδη και φοροκλοπές που σε μεγάλο βαθμό, έχουν φυγαδευτεί στο εξωτερικό. Άρα, αυτό το συσσωρευμένο χρέος, ως αναλωθέν κεφάλαιο, δεν μπορεί να αναπαραχθεί, δεν μπορεί να δώσει εισόδημα, άρα δεν μπορεί να πληρωθεί.

Το μείζον ερώτημα είναι αν το πλεόνασμα από μελλοντική οικνομική ανάκαμψη χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή αυτού του παλαιού και αναλωθέντος πια κεφαλαίου,πότε θα ξεχρεώσουμε κάποια στιγμή…

Κάποιες φωνές νεοκευνσιανών οικονομολόγων , όπως ο Γάλλος Ζακ Ατταλί σε ένα πρόσφατο βιβλίο του, μας καλούν να σκεφθούμε το πρόβλημα του Δημόσιου Χρέους με όρους ενός «καλού» και ενός «κακού» χρέους. Το «καλό» χρέος είναι το νέο χρέος που πρέπει να υπάρξει, με προσοχή και επιμέλεια μόνο για αληθινούς αναπτυξιακούς σκοπούς .Το «κακό», είναι το χρέος που έρχεται από τα υπέρογκα δημόσια δάνεια του παρελθόντος, το οποίο θα πρέπει να απορροφηθεί από κάποιον ευρωπαϊκό ή διεθνή φορέα, μέσω του οποίου θα μπει σε μια διαδικασία μακροχρόνιας απόσβεσής του.

Το νεκρό και πεθαμένο κεφάλαιο,το ’κακό ‘ χρέος δηλαδή δεν θα πρέπει να πνίξει, κρατώντας ουσιαστικά εγκλωβισμένο,δέσμιο του παρελθόντος το ζωντανό κεφάλαιο και μαζί μ’ αυτό φυσικά κρατάει δέσμια ολόκληρη την οικονομία και την κοινωνία, σε ένα οδυνηρό μέλλον, σχεδόν εφιάλτικό.

Αυτές είναι οι εύκολες καταγραφές της πραγματικότητας, είναι οι απλές ορθολογικές διαπιστώσεις των οικονομολόγων. Η δουλειά μας όμως είναι να υποδεικνύουμε λύσεις, προτάσεις, θέσεις….

Υπάρχει πλέον μια αδήριτη ανάγκη που ,αν είχε εγκαίρως συνειδητοποιηθεί πριν την προσφυγή στον μηχανισμό στήριξης( Μάρτιο 2010) ίσως να μην είχαμε την κοινώς ομολογουμένη αποτυχία της κβερνητικής οικονομικής πολιτικής ( αυτή απέτυχε, μεχρι στιγμής, όχι το Μνημόνιο σαν αναγκαίο αντίτιμο του δανεισμού από τον μηχανισμό στήριξης)

Η ανάγκη αυτή, καλείται επαναδιαπραγμάτευση με τους πιστωτές ,αλλά αφού πρώτα τους κατηγοριοποιήσουμε : ορισμένοι δικαιούχοι, όπως ασφαλιστικά ταμεία σε Ελλάδα και Ευρώπη, ή μικροαποταμιευτές, θα πρέπει να εξαιρεθούν από το όποιο κόστος ΄΄κουρέματος΄΄ ή να αποζημιωθούν ώστε να γλυτώσει τα δεινά η δική μας οικονομία. Αυτό και μπορεί και πρέπει να γίνει, ακόμα και αν χρειαστεί μια ριζική αντιπαλότητα με το γερμανογαλλικό διευθυντήριο της Ε.Ε, το οποίο φυσικά προσπαθεί να διαφυλάξει τα συμφέροντα των δικών του τραπεζών που κρατούν ελληνικά ομόλογα.


Λύσεις που προτείνονται από ακραίες φωνές, όπως
-να επιτραπεί ο κατευθείαν δανεισμός και των κρατών από την ΕΚΤ, όπως συμβαίνει και με τις τράπεζες.
- να δημιουργηθεί κοινός μηχανισμός δανεισμού για την έκδοση ευρωομολόγων
- να μετατραπεί μέρος των εθνικών χρεών σε κοινό ευρωπαϊκό χρέος.
- να γίνει διαγραφή, αδρανοποίηση ή επαναγορά μέρους του χρέους με τους πόρους του Ταμείου Σταθερότητας,

δεν μπορούν να είναι βιώσιμες εκτός και αν εξασφαλισθεί μια ισχυρή αναπτυξιακή ώθηση σε όλη την Ε.Ε μέσα από έναν ενισχυμένο προϋπολογισμό . Και ως γνωστόν, η ανάπτυξη δεν διατάσσεται με λόγια, δεν ξεκινάει χωρίς υφεση.

Άντι λοιπόν να σπέρνουμε σενάρια ελεγχόμενης χρεωκοπίας, ας συμβιβαστούμε με την ιδέα μιας μόνιμης ελεγχόμενης αποπληρωμής, σε αυτό το σπιράλ του ατέρμονου χρέους που μας έβαλαν οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης. Αρκεί να διεκδικήσουμε ως χώρα , έναν αναγκαίο όρο : να προβλεφθεί μια ρήτρα ώστε σε περίπτωση ύφεσης ή υψηλής ανεργίας να μειώνεται ή και να παγώνει προσωρινά η εξυπηρέτηση του χρέους .Ο όρος αυτός δεν είναι ανέφικτος, δεν είναι καινούργιος . έχουμε ξαναναφερθεί σε αυτόν και είχε προταθεί από το ..γερμανικό Bruegel Institute.Πρόκειται στην ουσία για την λύση που θα αναγκάζει τις χώρες να πληρώνουν μέχρι εκεί που….παράγουν( GDP linked debt payment) και τους πιστωτές να προσπαθούν να στηρίζουν την παραγωγή και την ανάπτυξη αυτών των κρατών.

Γιατί όπως και να το κάνουμε, στο ‘παίγνιο΄δανεισμού που έχει εγκατασταθεί στην ανισοβαρούς ανάπτυξης Ευρώπη, θα ισχύσει κάποια στιγμή η λογική συνθήκη της κυκλοφορίας του χρήματος που παράγει το ατέρμονο χρέος: αν δεν στηρίξεις αυτόν που σε χρωστάει, δεν θα πάρεις ποτέ πίσω αυτά που του δάνεισες και ούτε θα μπορείς να τον ξαναδανείσεις….