Οι ' Αγορές ' έχουν όνομα και διεύθυνση ...

Ηλίας Καραβόλιας

Είναι αλήθεια πως το ʽκούρεμαʼ του χρέους γίνεται πλέον πολιτικά και οικονομικά αποδεκτό ως πιθανότητα από την Ε.Ε. με τον Μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης που ετοιμάζεται να λειτουργήσει από το 2013. Αλλά κρύβεται απο όλους μια μεγάλη αλήθεια:ως κίνδυνος για τους ιδιώτες επενδυτές θα ισχύει μόνον για τις νέες εκδόσεις κρατικών ομολόγων, στην πρωτογενή αγορά των οποίων θα μπορεί να συμμετέχει και ο Μηχανισμός.

Να διευκρινιστεί κατ αρχήν οτι άλλο ο μόνιμος μηχανισμός σταθερότητας (European Stability Mechanism) απο τον σημερινό προσωρινό (European Financial Stability Mechanism) και άλλο ο μή θεσμικός αλλά πολύ ουσιαστικός μηχανισμός δημοσιονομικής επιτήρησης, που θα πετύχει την αποφυγή δημιουργίας δημοσιονομικών ελλειμμάτων στο μέλλον και θα ολοκληρωθεί τον Ιούνιο.

Η Ε.Ε είναι αληθεια οτι ναι μεν δηλωνει παρούσα αλλα με έναν μηχανισμό διαμεσολάβησης ανάμεσα στις χρεωμένες χώρες (που δεν μπορούν να δανειστούν από τις αγορές) και τις ίδιες τις αγορές ! (θα δανείζεται από τις αγορές όσα χρήματα χρειάζεται με όρους πιστοληπτικής αξιοπιστίας ΑΑΑ (λόγω των εγγυήσεων) και στη συνέχεια θα δανείζει τις χώρες με λίγο υψηλότερο επιτόκιο.

Πραγματικό χρήμα θα συνεισφέρουν οι 27 χώρες - μέλη μόλις 80 δισ. - και αυτά σταδιακά, εντός πενταετίας. Τα 620 δισ. θα είναι εγγυήσεις ! Ας μην ονειρευόμαστε ρευστότητα λοιπόν ,αντιθέτως να προετοιμαζόμαστε για πρόωρη εξάλειψη της επιτυχίας εξοικονόμησης 6 δις για την Ελλάδα, απο μείωση του επιτοκίου, καθώς αυτή θα υπερκαλυφθεί από την αύξηση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ και των επιτοκίων της αγοράς που φέρνει η νέα διεθνής κρίση ρευστότητας και αφερεγγυότητας.

Οπως δείχνει τελευταία μελέτη των Reinhart & Rogoff (“A decade of debt”, April 2011), έχουμε εισέλθει σε μια δεκαετία όπου το ύψος των χρεών -δημοσίων και ιδιωτικών- παγκοσμίως ξεπερνά κάθε άλλη ιστορική περίοδο και δεν επιτρέπει καμία αισιοδοξία για επιστροφή σε ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης, ικανούς να δικαιολογήσουν μαζικές επενδύσεις και ομαλή αποπληρωμή και μείωση των χρεών.

Κάποιοι επιμένουν να μην κατανοούν το πόσο έντονα άλλαξε ο κόσμος τις τελευταίες εδομάδες με την γεωπολιτική κρίση που ξεκινά από τη Β. Αφρική και φθάνει στην Ιαπωνία ( ακόμα και οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. 24-25 Μαρτίου,θα βρίσκονται -για άλλη μία φορά- πίσω από τις εξελίξεις. Κάτι που έγινε πλέον κανόνας τον οποίο αντιλαμβάνονται οι αγορές και αντιδρούν αναλόγως αυξάνοντας επιτόκια και σπρεντ για τις προβληματικές οικονομίες..)

Αλλού όμως είναι το μεγάλο πρόβλημα στην παγκόσμια ισορροπία του ατέρμονου χρεόυς: οι αραβικές χώρες του Κόλπου και η Ιαπωνία καλύπτουν αγοραστικά το 25% των 4,5 τρισ. δολ. των ετήσιων εκδόσεων ομολόγων για την αναχρηματοδότηση του χρέους των ΗΠΑ. Όμως, στις μεν αραβικές οικονομίες με την αποσταθεροποίηση των απολυταρχικών καθεστώτων, και τις προσπάθειες των ΗΠΑ εκεί να αποτρέψουν κινεζική εισβολή κεφαλαίων ,ένα μεγάλο μέρος των πλεονασμάτων αυτών στρέφονται πλέον σε επενδύσεις υποδομών και δημοσίων υπηρεσιών στο εσωτερικό των χωρών του στη δε Ιαπωνία οι τεράστιες ανάγκες χρηματοδότησης (υπολογίζονται 600 δισ.) για την ανακατασκευή των κατεστραμμένων υποδομών .

Ετσι καθίσταται εξαιρετικά εξαντλήσιμη η δεξαμενή ρευστότητας για την χρηματοδότηση των αμερικανικών ελλειμμάτων και χρεών. Διότι ενώ παγκοσμίως τα κρατικά χρέη ανέρχονται σε 42 τρισ. δολ. και μαζί με αυτά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης φθάνουν τα 50 τρις. Μόνον στις ΗΠΑ, τα υφιστάμενα και δυνητικά κρατικά χρέη (λόγω χρεωκοπημένων ασφαλιστικών ταμείων και προγραμμάτων υγειονομικής περίθαλψης) υπολογίζονται σε 75 τρισ. δολ, προφανώς γι αυτό και η PIMCO νο1 παγκοσμίως fund manager, πουλάει κρατικά αμερικανικά ομόλογα εδώ και δύο μήνες...

Και αυτό σε μία περίοδο που η Κίνα (ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής σε ομόλογα ΗΠΑ) εμφανώς περιορίζει τη δική της συμμετοχή, με το πρόσχημα της συναλλαγματικής κάλυψης
των πλεονασμάτων της έναντι του κινδύνου του δολαρίου. Η δέ Μ. Βρετανία, που έχει καταντήσει μια προβληματική και ελλειμματική δημοσιονομικά χώρα της ευρωπαϊκής περιφέρειας, επίσης αδυνατεί να επενδύσει σε αμερικανικούς τίτλους όπως το έκανε μέχρι τώρα. Είναι πασιφανές ότι το τεράστιο αμερικανικό χρέος μπορεί πρακτικά να χρηματοδοτηθεί μόνον εσωτερικά, με την έκδοση νέου χρήματος από τη Fed- μια νοσηρή πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης που έχει καθαρά πληθωριστικά αποτελέσματα και οδηγεί σε συνεχή εξασθένιση του δολαρίου.

Αυτή τη στιγμή, Ιαπωνία και Αμερική αντιμετωπίζουν μια τεράστια δημοσιονομική κρίση χρηματοδότησης απλώς τυπώνοντας νέο πληθωριστικό χρήμα και εντείνοντας την ανισορροπία στις νομισματικές σχέσεις και προκαλώντας αφανή εμπορικό πόλεμο.

Κάτι μας διδάσκει όμως η μακρο/κή θεωρία , για όσες οικονομίες δεν εκτυπώνουν χρήμα και οφείλουμε να το ζυγίσουμε σοβαρά : υπάρχει μία διαδικασία αύξησης του κόστους διαβίωσης (πληθωρισμός) και του κόστους του χρήματος (επιτόκια) με καταστροφικές επιπτώσεις για όσες χρεωμένες χώρες δεν έχουν τη δυνατότητα να
αυτοχρηματοδοτηθούν .

Η προτεινόμενη διαχείριση του χρέους από ΔΝΤ και Ε.Ε είναι η ακόλουθη:
-- 110 δισ. που πρέπει να αποπληρωθούν από το 2013 μέχρι το 2020, η Ελλάδα δεν θα μπορεί μάλλον να τα πληρώσει, άρα θα έχει τη δυνατότητα να τα αναχρηματοδοτήσει με νέα ομόλογα που θα αγοράζει ο μηχανισμός στήριξης.
--80 δισ. που είναι στη δευτερογενή αγορά θα επαναγοραστούν κατά ένα μέρος, μέσω ιδίων πόρων - από τα 50 δισ. δηλαδή των ιδιωτικοποιήσεων.
--τα ομόλογα στην ΕΚΤ μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο ...
μέλλον (να ανταλλαγούν δηλαδή με νέες σειρές ομολόγων που θα εκδοθούν με την εγγύηση ΑΑΑ του μηχανισμού )

Το σχέδιο λοιπόν αυτό δεν σταθμίζει τίς σημερινές ρεαλιστικές δυνατότητες των πλέον ισχυρών επενδυτών στις αγορές Ομολόγων ,δηλαδή Κινέζων, Ιαπώνων και Αράβων ...

Γι αυτό φωνάζαμε απο πέρσι, οτι αυτούς τους επενδυτές έπρεπε να τους δούμε σαν χώρα μόνοι μας, πριν εμπλακεί μαζί μας ο Μηχανισμός Στήριξης ΔΝΤ-ΕΕ και φυσικά πρίν διογκωθεί το χρέος των ΗΠΑ ή ξεσπάσουν έκτακτα γεωπολιτικά γεγονότα ( πέρυσι, δεν είχαμε ακραία φαινόμενα αβεβαιότητας, αν και υπήρχε το μέγα πρόβλημα της φούσκας κρατικών ομολόγων )

Αλλά δυστυχώς , δεν εξηγεί κάποιος στον πρωθυπουργό και στον υπουργό οικονομίας, οτι αν δεν ξέρουν να φέρουν χρήμα απο τα θεσμικά πορτοφόλια, ελληνικά και ξένα, τότε απλά δεν μας κάνουν και κακώς πληρώνονται...

Μην κτίζεις γέφυρα εκεί που δεν υπάρχει ποτάμι, λέει μια Κινέζικη Παροιμία....